Opinio Excelsae Deputationis-Regnicolaris e Comitiis anni 1825/7 exmissae Re Urbarii cum Motivis et Projecto Articulorum deprompta. / Posonii / in Typographia S. Ludovici Weber / 1831
obtineatur, ac signanter: Ut Terminus edictionis positive sit defixus, — ut Coloni post depuratas dominales, et publicas obventiones, respectu privatorum suorum onerum, praestita etiam acceptabili fidejussione, migrare valeant, — ut ii denique contra arbitrium Dominorum Terrestrium pracattactas Dimissoriales absque fundamento denegantium, sufficiens Praesidium reperiant. Libera Emtio-Venditio, quae sensu Deputations hujus relate ad usufrnetuationem Tenuiorum Urbarialium Colonis admittenda proponitur: ex ipso Principio concessae Colonis per Articulum 35. 179°X liberae migrationis profluit. Posteaquam enim magnae memoriae Leopoldus II. Propositione 7. Comitiis Anni 179y, facta, personalem Colonorum libertatem, et salvam pro iis de rebus suis disponendi facultatem, citra praejudicium Jurium Dominalium, publica Lege sanciri, et in genere conservationi Plebis Contribuentis prospici, mediaque ad sublevandam ejusdem sortem idonea exquiri desiderasset, ac in nexu hujus condito Articulo 35. re ipsa personali Colonorum Libertati consultum esset, si nunc — ad exigentiam etiam Articuli 67. Anui ejusdem ■— ultro indagetur: quid pro ratione temporis, emolumenti, ac efficaciae ad designatum per benignam hanc Propositionem Regiam scopum accedat? suapte illa se nectit consequentia: plenum Articuli 35. 179*% beneficium tunc tantum in Colonos redundaturum fore, si laboris in meliorationem Sessionis impensi, mercede frustrati non fuerint; hanc autem in casu migrationis secus recepturi non sunt, quam si venditioni eorum, quae Tit. 30. P. III. Coloni proprietatem esse vult, usufructuatio quoque Sessionis includatur. Facultatem hanc cum Jure Proprietatis terrcstrali Dominorum optime componpossc, Legum spiritus, et usus remonstrant. — Quum enim dictante Tit. 30. P. III. Rusticus non tantum mobilia sua aquisita, sed etiam condignam aestimationem terrae, prai ti, molendini, aut vineae libere testari, et vendere possit, salvo proprietatis Jure, Domino Terrestri competente, certum est: Juri huic absolute nihil derogandum, ast unice sorti Colonorum, et reciproco Dominorum Terrestrium commodo consultum iri, quodsi Coloni Sessionales domos cum appertinentiis, — indolem suam relate ad praestationes Urbariales fceteroquin retenturis, — observata Legibus praescripta modalitate, in alium licite transferre valuerint. — Nec obstare id ipsum Legali fundorum abaestimationi, quae in Casu Tit. 10. I. testante praxi plurium Comitatuum, notabiliumve Communitatum, citra difficultatem locum habet; in aliis autem Casibus, post hanc neocondendae Legis provisionem rarissime necessaria fore praevidetur. Quia vero dubitari nequit, hac liberae cmtionis-venditionis facultate, industriam acuendam, et cum Imius progressu aucta Sessionum fructuositate, tam ipsos Colonos valentiores, supportandisve praestationibus magis idoneos reddendos, quam et gradui culturae Oeconomicae correspondentem Dominii utilitatem amplius capturam esse incrementum; — quia item tenuta Colonicalia, quorum nsufructuationis venditio arbitrio Coloni relicta est, certum praeberent Testimonium: Culturam Oeconomicam in omnibus Regni Partibus differente licet, eo tamen gradu consistere, ut Coloni capiendi usus destinatae ipsis concessionis susceptibiles sint; quum denique etiam Regulatio Locorum nondum regulatorum, facta eatenus congrua provisione, pro Dominiis praesalvari possit, adeoque praejudicium Juribus Dominalibus nec in hoc, nec in alio respectu inPcrendum metui debeat; — Libertatem praeviam Colonis, et quidem indiscriminatim omnibus, concedendam cxisti;uat Excelsa Regnicolaris haec Deputatio. Non diffitetur r/dem interim, occurrere hoc in objecto considerationes, quae novo huic favori certos adhuc limites praestitui monent, necessarium esse videlicet: 1.) Ft Contractus emtionales-venditionales cum assensu Domini Terrestris fiant; cui integrum esse debet, respectu vendentis, si deficiens esset, — respectu ementis autem in
