Opinio Excelsae Deputationis-Regnicolaris e Comitiis anni 1825/7 exmissae Re Urbarii cum Motivis et Projecto Articulorum deprompta. / Posonii / in Typographia S. Ludovici Weber / 1831
Casibus illis, qui amotionem post se trahunt, assensum suum denegare. Quemadmodum enim necessitatem assensus Dominalis ipse nexus subditelae se cum fett, ita vicissim Causae denegationis c legali Jure successionis, aut abaestimationis, Terrestri Domino competente, profluunt. 2.) Ut Contractus hi, salva Terrenorum regulatione subinteUigantur ; adeoque nec Commassationi Terrarum, neque Pascuorum, in communione adhuc existentium, regulationi possint obstare; quum secus favor iste Colonis citra manifestam proprietatis, et Jurium dominalium convulsionem concedi nequiret. 3.) Ne usufructuationis emtio-venditio temporanea sit, verum perennali duntaxat titulo intervenire debeat ; secus enim fluctuans rerum possessorium nec cum praeconcepta subsistentiae securitate componi, neque optato cum effectu Colonorum industriam acuere posset. 4.) Ne Colonum inter, et Dominum Terrestrem, aut integram Communitatem, fieri admittatur; id ipsum enim aequilibrium, relate ad diversa Colonorum onera necessarium, ac in hoc reposita plena subsistentiae securitas exigunt; Obtutus autem praecavendae Sessionum depopulationis praecipue cautum esse vult. 5.) Ne per eam fundorum extravillanorum ab intravillanis avulsioni, vel arbitrariis — citra Consensum Dominálom — Sessionum dismembrationibus locus detur; quae dum parte ab una latissimum usurariae pravitati Campum aperirent, Colonis ipsis baud proficuae, Terrestribus Dominis in respectu nianutenendoriiin Jurium suorum graves admodum, et molestae, Regno denique per inadacquatam publicarum virium subdivisionem damnosae tantum evaderent. Sed vicissim 0 J Praecavendum non minus videtur: nc ili imitata emendi activitate excessui, et abusui Campus aperiatur; ideoque numerus ipse cultivandaruin Sessionum restringendus, et Maximum illud Lege defigendum est, ultra quod uni eidemque Coiono emere, ac tenere velitum sit. Svadét autem restrictionem talem ea potissimum Consideratio, quod ex illimitata Sessionum Urbarialium coemtionc vix illa sperari possint Resultata, quae per Concessionem liberae emptionis-venditionis produci intenduntur; — Si namque hoc beneficium ad meliorandam soli culturam, excitandam industriam, et-stabiliendam Colonorum subsistentiam tantopere collaturum esse speretur, ipsamet utilitatis publicae ratio deposcit, ut ejus quam plurimi reddantur participes, — neve paucorum benevolentium aquirendi nisus, longe plures Incolas Sessionibus suis exturbans, eo rem cogat: ut parte ab una Monopolium quodpiam fundetur, quod relate ad onera — praesertim personalia __ majorem Individuorum numerum requirentia, Publico aeque, ac Dominiis perniciosum foret; parte vero ab altera talis Incolarum Classis increscat, quae immobili fundo destituta, facultatibusque lapsa, proin non illo esset animata spiritu, quo felix Urbarialis nexus Accolas suae Patriae hucdum obstringit, Reipublicae quoque — cujus agricolare Systema Producentibus imprimis eget — gravior in dies, aut plane periculosa redderetur. Quibus accedente eo: quod iu casibus emendarum per Nobiles Urbarialium Sessionum. eminens illa Nobilium a Personali onere immunitas, quam adusque Legislatio tam sollicite praesalvabat, ingruente nefors absoluta necessitate, periculum subire possit, existimat Excelsa Regnicolaris haec Dcputatio: nunc adhuc, dum restrictione tali nullius Jura laeduntur (illi enim, qui de praesenti ultra defixum numerum Sessiones tenent, in statu quo relinquerentur) oportune in rem constitui posse, — imo, quum antea modum irrestrictac Sessionum aquisitioni sola voluntas Dominorum Terrestrium posuerit, nunc autem penes hocce temperamentum Lex quemque aquisitionis redderet capacem, huic ipsi restrictioni insignis favor inessct. — — Relate ad istud Punctum una pars Excelsae Regnicolaris hujus Deputationis difTercntem fovet Sententiam, cujus separatum ^ otum isthic sub •/. advolvitur. Utra haec occurrit in Objecto liberae Emtionis-Venditionis consideratio Taxae improfocollationalis, quam per totum Regnum uniformem, atque ita moderatam, up Con-Urbar. B