Opinio Excelsae Regnicolaris-Deputationis motivis suffulta, pro pertractandis in consequentiam Articuli 67: 1790/1 elaboratis Systematicis Operatis Articulo 8. 1827. exmissae circa objecta Rei Literariae. / Posonii / in Typographia S. Ludovici Weber / 1831
De Gymnasii
49 ctos viros. Norma deligendi hic etiam erit eadem, quae in superioribus est constituta. §. 133. Cum unius cujusque Magistri absoluta perfectio consurgat e minoribus, doctrina, erudiendi peritia et diligentia, bisque veluli cardinibus niti et verti debeat; nemo non omnem impendet operam, ut lamam probi, docti, periti. solertisque Professoris merito suo constanter tueatur, et a discipulis aestimetur, ametur, et timeatur, habeatque auctoritatem quae in Scholis Humanioribus, ubi Juvenes plura vident, et majores velut spiritus induunt, tanto magis est necessaria, quanto majore labore comparatur. §. 134. Ultra ea, quae circa studia in Grammaticis etiam occurrentia et in Humanioribus ultro tantum protensa vel jam dispositum est, vel adhuc generalibus praeceptis adjiciendum videretur, aut denique circa translata ex ludis illis in Sholas liasee studia ordinatum habeair, dicendum est tantum de exercitiis styli et declamationibus. §. 135. Exercitia styli Oratorii et Poetici in tres Classes dividuntur: a) Sunt nonnulla quippe extemporalia, uti traductiones e Lingua latina in patriam aut contra, oratiunculae et narrationes de rebus usu communi saepe occurrentibus, Codicilli, Epistolae, Gratulationes, Responsa etc. b) Alia hebdomadaria dicuntur, super rebus, quae non exiguam partem vitae communis sibi deposcunt, velut: breviores sermones in publicis Congressibus, Inaugurationibus et Comitiis, et idgenus alia in posterum usui futura. c) Denique menstruorum nomine veniunt ceteris prolixiora, quae in excerpendis Auctorum locis et singularibus quibusdam elocutionibus consistunt, ac nonnunquam liberae Discipulorum voluntati genioque relinquuntur. §. 136. Exercitatio declamatoria hoc habet utilitatis, quod vocem et vultum , totiusque corporis motum ac habitum eloquentem efficit. Quainobrem merito sane ab iis, qui Juventutem bonis artibus erudiunt postulat respublica, ut hanc quoque Institutionis partem, tamquam rem magni momenti commendatam sibi habeant, intendantque omnes industriae nervos, ut suos Discipulos hac arte non mediocriter excultos a Gymnasiis dimittant. Caput IX. Instructio Professorum in Scholis Grammaticis. §• 137. Generale Magistrorum munus est, adolescentes, qui se in disciplinam Scholarum publicarum conferunt, sic erudire et instituere, ut una cum literis etiam mores Christiano homine dignos condiscant et induant. Quem in finem omnia Studiorum argumenta in prima instituti hujus parte praescripta sedulo pertractabunt, et ut Juventus scholastica omnes Officii sui partes expleat, pari animarum ac virium contentione laborabunt. §. 138. Qua ratione seu Methodo discipulis sint proponenda Scholarum Grammaticalium studia, nosse quidem debent Magistri, illa tamen erit optiuia, quae et Naturae scientiarum, et aetati, turbaeque discipulorum est congrua. §• 139. Sunt potiora Magistrorum Officia circa Discipulos, quos in Doctrina morum et Scientiarum erudiendos acceperunt, hos ament et erudiant in OjJ. Literar. 13
