Opinio Excelsae Regnicolaris-Deputationis motivis suffulta, pro pertractandis in consequentiam Articuli 67: 1790/1 elaboratis Systematicis Operatis Articulo 8. 1827. exmissae circa objecta Rei Literariae. / Posonii / in Typis S. L. Weber / 1830
Sectio 2
menta jaciiiutur, in quibus admissus error, uou polest non gravissima deinceps adferre incommoda. Quare in hisce administrandis consilia eo potissimum erunt referenda, ut discendi labor pueris facilis et amoenus efficiatur, quo fiet ut paucos intra annos ad rerum complurium utilium aeque ac necessariarum cognitionem perveniant, hacque ratione pro omni civium classe apta individua praeparentur. I §. fi. Atque ista cogitatio regulam subministrabit, ad quam politica scholarum harum gubernatio exigenda est. Nimirum ante omnia necessarium semper erit, ut magistri Ludis bis regendis destinati praevie in Primariis aut etiam urbanis vernaculis scholis in arte ac methodo docendi recte instituantur, ac ita demum per reliquas scholas distribuantur. §. 45. Quare ad obtinendum praestitutum scopum in quovis literario Districtu vernaculis hujusmodi scholis, tam provinciales, quam locales Praesides, qui easdem peculiari sollicitudine, omnique cum exactitudine moderabuntur, proponendi sunt. §, 4G. Cura haec atque sollicitudo vernaculis scholis impendenda, uti ceterorum in Districtu existentium Intitutorum literariorum superior gubernatio, ad Provincialem Directorem pertinet quidem, ut tamen scholarum hoc genus cum latinis tanto arctius nectatur, munus Inspectorum cum provincialium Pro-Directorum officio ita conjungetur, ut iidem in qualibet Academia ubi sedem suam habent, tam latinis quam vernaculis cumprimis scholis intendere teneantur. Constitutiones duorum subsequorum §§-phoruin tantis talibusque implexae sunt difficultatibus e quibus nemo eludetur, tertii vero dispositiones Jurisdictionibus ipsis reservatae maneant est nccesse. Ideo his substituetur: §. 47. Cum autem provinciales hi scholarum vernacularum Pro-Directores ob praemissam duplicis muneris conjunctionem, Curam suam immediate administrandarum in Pagis et Oppidis scholarum in se suscipere nequeant, constituendi erunt particulares harum scholarum Inspectores in Comitatibus, et quidem in majoribus pro ratione amplitudinis et numeri scholarum subinde bini etiam. Inspectores hi per Supremum Comitem Comitatus consultis Statibus et Ordinibus, in Liberis Regiis ac montanis Civitatibus per Senatum, in Oistrictibiis separatas portas habentibus per Capitaneös aut respectivos Superiores, pari ut in Comitatibus ratione deligentur. In delectu tamen eorum peculiaris habenda erit illorum ratio, qui speciali in educationem tenerae Juventutis ac bonas artes feruntur studio, requisitamque literarii Systematis cognitionem habent. — IMaximopere autem exoptandum foret, ut huic gerendo muneri tales admoveantur, quos in Re literaria et educationis versatos vel probatos esse constati
