Opinio Excelsae Regnicolaris-Deputationis motivis suffulta, pro pertractandis in consequentiam Articuli 67: 1790/1 elaboratis Systematicis Operatis Articulo 8. 1827. exmissae circa objecta Rei Literariae. / Posonii / in Typis S. L. Weber / 1830
Sectio 1
li) Pnnisio cunctarum iiationaliuin Scholarum ir specti us locorum Commuuilaiiluis, conformiter tamen ad generale principium puncto 3-tio defixum, imponenda. <•) Si stabilitum luerit, ut in cunctis illis locis, ubi Gymnasium est, in quantum id adhuc non obtineret, Director hujus, una Directoris Scholarum Nationalium munus, et quidem sine peculiari pro hoc renumeratione obire teneatur. d) Si in posterum provisione Theologiae Professorum Jaurinict Zagfahiae fundus studiorum relevatus, et haec, Episcopis Seminaria sua intertenere utique obligatis imposita luerit. o') Quod si honoraria, salaria, remunerationes ct'pensiones omnium illorum in Dicasteriis Regiis servientium Indit iduorum, quae superius ad c) recensita fuere, aut ad parem categoriam referri possunt, deinceps ex Aerario Regio depensa fuerint. Benignus igitur Suae Majestatis Sacratissimae desuper assensus motivo potissimum ex eo postulandus erit, quod agenda mentionatorum Individuorum et Officiorum immediata sint consectaria et sequelae administrationis publicae, cui de necessariis prospicere mediis Aerarii est Regii, non tero aliorum quocunque demum nomine venire queuntium fundorum. Augebuntur tero attenuati nimiopere studiorum fundi reditus: a) Elocatis pari modalitate, et sub iisdem cautelis prout id intuitu Bonorum Unitéi sisatis propositum est, ejusdem Dominiis ct realitatibus. Inducto ad Scholas publicas, adminus donec fundus hic onera sua depurat erit, et nonnihil reparato per devalvatioiiom perpesso decessu int aluerit, moderato Didactrp, quod una salutare nec quidquam tamen tioientum erit medium, Jut enes parentibus et ingenio ad aliud utilius sibi vitae genus natos, ab aditu altiorum scholarum arcendi, in quibus exiguo cum profectu, ct nulla pro* curandi publici commodi spe. imo aperto futurae suae conditionis et Beipublicae detrimento t crsantur. Ne tamen ex obverso pensum isthoc ultra quam intenditur obirem Institutioni publicae ponat, justa in eo partiendo et defigendo meninira obtineat est lircessc. Igitur Scholae vernaculae, capitales, nationales et ita dictarum latinaram quatuór Classes grammaticales, a dependendo didactro sint immunes, pateatqUC. ultro etiam Juvenibus lias adire volentibus gratuitus ad illas accessus, argumento liuic exceptioni deserviente . quod cognitiones istinc propositae cuivis Regnicolarum Classi ad rus etiam colendum vel opificia destinatae , partim necessariae, partim perutiles sint, lias vero quam latissime ampliare, profligandae ubi\ is ignorantiae ratio deposcat, insuper hic primum se evolvant ingenia, quae vel sublimioribus tractandis idonea, vel illis neutiquam assequendis apta cognoscuntur. — Humanitatis Classium auditores v eint altiora jam petentes taxam pendent inediam. Cives vero Academici, qui Philosophica aut Juridica tractant, penso integro in corbonam mittendo subjicientur. Idem prorsus in universitate, quae medicis intentos eadem cum reliquis suis Academicis tractabit norma observabitur, facultate unice theologica a elui caeteroquin fundo ptoprio et sufficienti provisa, ab onere didactri immuni permanente. Poterit tamen novae huic redituum accessioni quam Fiscus Universitatis lucri faciet specialis destinatio illa tribui. ut minuendae quam fundo studiorum mutuavit summae deserviat, et nonnisi hac ex toto recepta, reliquis perceptionum fontibus misceri, inque obvias erogationes converti > aleat.