Opinio Excelsae Regnicolaris-Deputationis motivis suffulta, pro pertractandis in consequentiam Articuli 67: 1790/1 elaboratis Systematicis Operatis Articulo 8. 1827. exmissae circa objecta Rei Literariae. / Posonii / in Typis S. L. Weber / 1830
9 2. ) Publica haec Institutio cuivis citium classi subserviat, in publicis Institutis litorariis cuncta eonrni necessitati accomodatu studia tradantur. — i line praeter Scholas Elementares, quae basim omnis publicae Institutionis constituunt, ac ideo in singulis locis — uoi cujuscuiiquc Reíifeionis Cultus divinus viget, sed et iu filialibus et praediis mugis populosis, introducendae sunt Scholae etiam vernaculae, oppidanae, urbanae, er capitales, item Scholae grammaticae, et Gymnasia, Academiae pro altioribus Studiis in singulis Regni Distnctibus, ac tandem Academia omnium scientiarum, seu Universitas in meditullio Regni collocata, ac rite coordinata — constabiliantur, et praeter Academiam militarem, Societatem item excolendae Lingvae et Literaturae hungaricae, de quibus per Articulos 8:1808. ac 17:1827. et Art. 11:1827. iegaiis protisio jam praeexistit, aliae quoque Societates eruditae et Academiae Artium liberalium .successive introducantur, ac demum Institutioni etiam aequioris sexus, ultra ea quae in communibus vernaculis Schoiis doceutur, eurumque probae nationuli Educationi prospiciatur. 3. ) Elementares quidem Scholae privatae Communitatum providentiae relinquantur, et in quantum pro iiiarum dotatione non sufficerent, et a Dominiis ierresfialibns juvamen obtineri nequiret, in occursuris talismodi casibus ex tundis fnhdatioftalibus, salt a Articuli 23: 1790. quoad mentein fundatorum explendam dispositione, in sensu Articuli 0: 1.718. 4. item Articuli 12. ejusdem unni pro viribus subleventur. Caeteruni cunctae fundationes pro Educatione et Institutione utriusque sexus juventutis generatim, vel etiam pro Universitate, Academiis et Gymnasiis, aliisque publicae Educationis Contuberniis speciaiim factae, unice in hos fines inalterabiliter impendantur, neque ad alios ullo linquam tempore converti, aut a suprema Inspectione et Directione Regia t ia Consilii Lucuuitenentialis Regii ad mentem fundatorum exercenda avelli «valeant, Provisione Articuli 2(1: 1791. quoad fundationes Scholarum Evangelicarnm utriusque Confessionis, earumque administrationem salva ^semper permanente. 1.) Quemadmodum objectum omnis publicae educationis constituunt curae illae, quae in formando juvenis animo, intellectu et corpore versantur, animus vero duplici ratione fingitur, Doctrina videlicet Religionis, et Philosophia morum, ita praecipuum Institutionis publicae objectum sit Doctrina Religionis, quae cujust is religionis consortibus puris ex fontibus et separat ini, ea tamen ratione tradenda erit, ut omnis haec Religionis Doctrina procul absit ab odio in prima Adolescentia erga diversas Religiones instillando, terűm potius mutua chartlas et amicitiae studium animis comitium jam in prima aetate profundissime instilletur. Philosophia tero morum, cum haec apud omnes non obstante Religionum discrimine eadem esse debeat, cunctis aequa ratione tradatur, universim autem iu Educatione publica is modus ineatur, ut Natio haec libera et peculiari Constitutione, gaudens, ipsam etiam Educationem generosam accipiat, honorisque stimulis potius, quam metu poenarum regatur; 3
