Elaborata Excelsae Deputationis in Commercialibus Articulo 67. Anni 1791. ordinatae. / Posonii / Typis Simonis Ludovici Weber. / 1826
Relatio Deputationis Regnicolaris Commercialis
( 3 ) delicet secus penes Neo-Impopulationem certarum Regni partium, in aliis desolationi Locorum jam impopulatorum, ansa praebeatur. Articulus 2dus de Zingarorum regulatione illi innititur Principio, iit vaga haec Incolarum Regni pars authoritate Magistratuali ad assummendum fixum alimentatiunis, seu nempe Colonicalem, seu Inquilinarem statum stringatur, novae autem, quae in Regnum immigrare Vellent Familiae, nullae amplius admittantur. Articulus 3tius de excitanda Nationali Industria complura in hunc scopum tendentia inedia comprehendit, imprimis illud occurrit, ut Jurisdictiones Regni publicae ordinationibus Consilii Regii Locumtenentialis, relate ad haec objecta se accomodent, ad certos Oeconomiae publicae ramos, ubi vel de inducendo adhuc ignoto, vel perficiendo jam quidem existente, ast ob defectum Culturae sine fructu adhaerente Articulo agitur, Institutores publicos assummant, et generatim tam svasu, quam solerti assistentia, similia instituta promoveant. Proponuntur praeterea favores ii, qui tam Exteris pro meliorando novo aliquo Culturae ramo semet in Regnum illocare volentibus, quam et Intraneis concedendi censentur, in quo Deputatio haec Commercialis id cumprimis cavendum esse existimavit, ne in ejusmodi Culturae speciebus, Privilegium Exclusivum ulli concedatur. Illud quod §. jmo hujus Articuli attingitur, ut nempe in Casu detegendi alicujus Fossilis, si proprietarius terrae beneficium hoc naturae ipse excolere non velit, cum alio talem Culturam suscipere volente, de moderato censu transigere teneatur, id habuit pro »copo, ne parte ex una propter impedimenta, per Dominos terrae ponenda, similis saepe numero pro Statu publico utilissima Industria, intercidere debeat, parte tamen et ex altera Jus proprietatis sartum, tectumque conservetur.. Articulus 4tus de Productione Salis Nitri id importat, ut Salis Nitri Productio et Purificatio, cuivis Terrarum Producto hoc abundantium Possessori, libera quidem esse de-*clararetur; quod si tamen Dominus Terrae beneficio hoc uti negligat, cuilibet pariter Extraneo erga moderatum per Jurisdictionem determinandum censum, in alieno etiam. Industriam hanc excolere liceat; Praeemtio vero, ad rationem, Status Regio Aerario in conforinitate praeexistentium Legum, porro etiam salva conservetur. Articulus 5tus de Soda et Alumine. Pro his etiam Articulis Libertatem Industriae salvam relinquendam, quin imo eandem per facihtandam talium eductionem incitandam proponit. In Articulo 6to Provisio, quae de Libero joenilium propriorum usu perferenda proponitur, eo tendit, ut ii, qui animo seu melius foenum , aut Cordum educandi, seu Artificialia prata efformandi, prata propria recinxerint, in eo per Compossessores turbari non possint, quin imo, si potioritas Compossessorum Provisionem aliquam de melius conservandis, citiusque claudendis foenilibus iniverit, huic potioritatis concluso, caeteri quoque (.oinpossessorum se accomodare teneantur. Articulus jmus de supplendo Lignorum defectu, in partibus, in quibus ea desunt: Continet Provisiones eas publicas, per quas in Lignorum defectu alia Fossilia substitui, aut per ejusmodi providas Dispositiones consumptio Lignorum diminui potest. Articulus 8vus de promovenda Idui et Canabum Cultura. Articulus qnus item de Tabaccae Cultura promovenda, continent specificas in ordine ad Culturam Articulorum horum partim meliorandam, partim magis universalem redendam, Provisiones. Articulus i ornus de praecavenda Oppressione in Commercio Tabaccae per Abaldo Viennense, habet complures Partes, primi tres §§. proponunt modum, quo idem Abaldo in negotiis quaestus sui in Hungária tractetur, quo in objecto id pro principio sumsit Deputatio haec, ut idem Abaldo tam in Quaestu, quam relate ad Officiales suos in Regno Commorantes, ea prorsus Lege, prout quivis alter Negotiator, aut Quaestor tractetur. i j-I i