KOZÁKY ISTVÁN: A HALÁLTÁNCOK TÖRTÉNETE I. / Bibliotheca Humanitatis Historica - A Magyar Nemzeti Múzeum művelődéstörténeti kiadványai 1. (Budapest, 1936)

DRITTER TEIL. Entwicklung der Todes-Tanz- und Toten-Tanz-Motive in der lehrhaften Dichtung des Mittel-alters und in den Urtypen der Todes- und Toten-Legenden - ZWEITER ABSCHNITT. Grundformen der Todes- und Toten-Legenden

-201 — 53. Videtne, vei loquitur ? hoc est ergo darum

: spiritus vivificat, caro potest parum ;

l si haberet anima Deum suum carum, nunquam caro vinceret vires animarum. 54. Si Deum, dum vixeras, amasses perfecte, et si causas pauperum judicasses recte, nec pravorum hominum

2 adhaesisses sectae, non me mundi vanitas decepisset, nec te. 55. Quae vivebam splendide sericis amicta, ecce quae de omnibus mihi sunt relicta,

3 putredo cum vermibus et haec

4 domus stricta quibus post delicias mundi sum addicta !

6 56. Et scio praeterea quod sum surrectura in die novissimo tecum, sum passura

6 tecum morte perpeti

; heu ! mors ilia dura,

7 mors interminabilis, fine caritura !"" 57. Ad hoc clamat anima voce tarn obscura : (Anima :) „„Heu ! quod unquam fueram in rerum

8 natura ! cur permisit Dominus ut sim creatura, quum praestita fuerim esse peritura ?

9 58. 0 felix conditio pecorum brutorum ! cadunt cum corporibus spiritus eorum, nec post mortem subeunt locum tormentorum ; talis esset utinam finis impiorum I"" 59. Corpus adhuc loquitur animae tarn tristi

: (Corpus

:) „„Si tu apud inferos, Anima, fuisti, die mihi, te deprecor, quid ibi

1

0 vidisti 7 Si quidquid sit

1

1 miseris de dulcore Christi ? 60. Quid ibi

1

2 nobilibus paratur

1

3 personis, quae prius, dum vivebant,'

4 sedebant in thronis 7 Si sit eis

1

5 aliqua spes redemptionis pro nummis, pro praediis, caeterisque bonis?""

16 (Anima

:) 61. „„Corpus, fua

1

7 quaestio caret ratione

: cum infernum subeunt damnatae personae,

1* W. 1 quod spiritus vivificat, caro prodest parum ? 2 Et pravorum hominum non 3 Z. 1—2, Str. 55 : Tarnen quando fueram vivens tibi ficta, / ea quae nunc respicis sunt mihi relicta, 4 et est 5 quibus sum assidue fortiter afflicta. 6 tecumque passura — Lösung des Problems. 7 poenas in perpetuum : o mors plusquam dura, 8 rerum in 9 Z. 3—4, Str. 57 : cur permisit Dominus ut essem creatura / sua, cum praenoverat ut essem peritura ? 1

0 ibi quid — Der Jenseitsbericht. 1

1 si qua spes sit 1

2 Die, si quid 1

3 parcatur 1

4 illis qui dum viverant 1

5 si sit illis 1

6 donis 1

7 „„Corpus, ista 1

8 mit einem zwischen die 2. und 3. Zeile interpolierten Vers : qui semel intrat baratrum, quaecumque personae / mortales, subaudias pro transgressione, non est spes ulterius de redemptione, nec per elemosinas, nec oratione. 62. Si tota fidelium pietas

1

9 oraret, si tota jejuniis jugiter

2

0 vacaret, si mundus pecuniam totam suam daret, in inferno positum nunquam liberaret.

2

1 63. Non daret Diabolus ferus et effrenis unam vinetam

2

2 animam in suis catenis pro centenis millibus praediis

2

3 terrenis, nec quandoque sineret quod careret poenis. 64. Ad hoc quod interrogas quid ibi paratur

24 personis nobilibus 7 Hoc pro lege datur,

25 quod, dum

5

6 quis in saeculo magis exaltatur, tanto cadit gravius si transgrediatur. 65. Dives ergo moriens, si forte damnatur,

27 gravibus

2

8 prae caeteris poenis implicatur ;

29 nam quanto deliciis plus delectabatur, tanto sibi gravior poena deputatur"".

3

0 66. Postquam tales anima prompserat

3

1 moerores, ecce duo Daemones, pice nigriores, quos plane describere nequeunt scriptores, nec mundi depingere totius pictores.

3

2 67. Ferreos in manibus stimulos gerentes,

33 ignemque sulphureum per os emittentes, similes ligonibus apparebant

3

4 dentes, visi sunt ex naribus exire serpentes.

3

5 68. Erant eis

3

6 oculi ut pelves ardentes

; aures erant patulae

3' sanie fluentes, et erant in

3

8 frontibus cornua ferentes, per extrema cornuum

3

9 venenum fundentes.

4

0 69. Isti cum furcinulis animam carpserunt,

41 quam secum ad inferos gementem traxerunt;

4

8 W. 1

9 tota devotio fidelium 2

0 tota religio jejuniis 2

1 Str. 62 erweitert

: quia Dei gratia talis quisque caret. 2

2 unam entern 2

3 pro totius saeculi praediis 2

4 Adhuc quod interrogas si aliquid parcatur 2

5 nobilibus

: non, nam lex haec datur, 2

6 quod quanto 2

7 si vitiis prematur — Nichtigkeit d. Reichtums. 2

8 gravius 2

9 poenis impulsatur"". 3

0 Z. 3-4 der Str. 65 fehlt. 3

1 anima dixisset — Die Teufel erscheinen. 3

2 Z. 3—4 der Str. 66: quorum turpitudinem totius scriptores / mundi non describerent, nec ejus pictores, 3

3 Ferreas furcinulas manibus ferentes, 3

4 ligonibus sunt eorum 3

5 et ex eorum naribus prodeunt serpentes ; 3

6 sunt eorum 3

7 aures habent patulas 3

8 sunt in suis 3

9 cornua 4

0 erweitert

: digitorum ungulae ut aprorum dentes. 4

1 Isti cum furcinulis animam ceperunt, 4

2 Str. 69, Z. 2—4 und Str. 70. Z. 1—3; mit einer interpolierten Zeile

: quam mox apud inferos cum impetu