KOZÁKY ISTVÁN: A HALÁLTÁNCOK TÖRTÉNETE I. / Bibliotheca Humanitatis Historica - A Magyar Nemzeti Múzeum művelődéstörténeti kiadványai 1. (Budapest, 1936)

DRITTER TEIL. Entwicklung der Todes-Tanz- und Toten-Tanz-Motive in der lehrhaften Dichtung des Mittel-alters und in den Urtypen der Todes- und Toten-Legenden - ZWEITER ABSCHNITT. Grundformen der Todes- und Toten-Legenden

*— 258 den ursprünglichen Sinn günstig modifizieren und nicht eine verderbte oder irrige Form vertreten

: (Introductio

:) 1. Vir quidam exstiterat dudum heremita, Fulbertus

1 Francigena, cujus dulcis vita, dum in mundo viveret, se deduxit ita : nam verba quae protulit

2 fuerunt perita. 2. Iste vero fuerat filius regalis, toto suo tempore se subtraxit malis, dum

3 in mundo degeret et fűit vitális ; visio nam

4 sibimet apparuit talis. (Visio Fulberti

:) 3. „Noctis sub silentio, tempore brumali, somno parum deditus, visu spiritali

5 corpus carens video, spiritu vitali, de quo mihi visio fit sub forma tali. 4. Cum dormirem

6 paululum, vigilando fessus, ecce quidam spiritus, noviter egressus de praedicto corpore, vitiis oppressus, corporis in gemitu plangebat excessus.

7 5. Juxta corpus spiritus stetit et ploravit, in his verbis acriter corpus increpavit

: (Anima :) „„0 Caro miserrima ! quis te sie prostravit, quam mundus tarn prospere

8 praediis ditavit? 6. Nonne tibi pridie mundus subdebatur ? Nonne te provincia tota verebatur ? Ubi nunc

9 familia quae te sequebatur ? Cauda tua florida

1

0 jam num amputatur? 7. Non es nunc in turribus de petris quadratis, sed nec in palatiis magnae qualitatis quae delata

1

2 feretro parvae quantitatis nunc jaces in tumulo breviore satis.

1

3 8. Quid tibi palatia prosunt, vel quid aedes ?

14 Vix nunc tuus tumulus Septem capit pedes. quemque false judicas, amodo non laedes ; per te nobis data est

1

6 in inferno sedes. 9. Ego, quae tarn nobilis fueram creata, ad similitudinem Domini formata W. 1 Philibertus vgl. Tab. A. Ia + II + IIg+IV+IlI 2-4— 5b—

7. 2 praetulit 3 cum 4 nam visio 6 deditus quodammodo sompno spirituali, 6 Dormitando 7 qui carnis cum gemitu sie plangit excessus. 8 subito 9 quo nunc est — (Der Tote ist also ein König.) Die, ubi sunt? 1

0 penitus 1

1 largitatis 1

2 nunc jaces in 1

3 reponenda tumulo qui nimio est satis ? 1

4 Quid valent pallacia, pulchrae vel quid aedes ? — (vgl. die Sprüche der Weisen an der Bahre Alexanders d. Grossen.) 1

6 misera est et ut fruetum facerem tecum ordinate,

1"

1 per te sum criminibus nimis deformata. 10. 0 Caro miserrima

! mecum es damnata

; si scires supplicia nobis praeparata, vere posses dicere : Heu 1 quod fui nata ? Utinam ad tumulum fuissem translata !

1

6 11. Non est mirum, fateor, quia, dum vixisii, Quidquam boni facere non me

1

7 permisisti, sed semper ad scelera pessima traxisti

; unde semper erimus in dolore tristi 1 12. In poenis acerrimis

1

8 sum et semper ero ! nullae

1

9 linguae saeculi dicerent

2

0 pro vero unam poenam minimam, quam infelix gero ;

21 sed quod magis doleo,

2

2 veniam non spero. 13. Ubi nunc sunt praedia quae tu congregasti, vel celsa

2

3 palatia, turres quas fundasti, gemmae per quas anulis digitos ornasti,

24 et nummorum copia quam tu plus

2

5 amasti? 14. (Jbi

2

6 lectisternia placidi soporis,

27 vestes mutatoriae varii coloris, species aromatum optimi saporis, vasa, mensa, gausapae

2

8 nivei candoris ? 15. Ubi modo volucres, vel electa vina,

29 vel murenae nobiles, vel caro ferina ? Non cygnis, non gruibus redolet coquina ; es nunc esca vermibus, haec est lex divina.

2

9 16. Tua domus qualiter modo tibi

3

0 placet, cujus

3

1 nonne summitas super nasum jacet ? Nullum membrum superest quod jam

3

2 lucro vajam clauduntur

3

3 oculi, lingua tua tacet. [cet, W. 1

6 von der 3. Zeile der 9. Str. an etw. erweitert

: et ab omni crimine baptismo mundata, / iterum criminibus sic sum denigrata / per te, caro misera, sieque reprobate. / Vere possum dicere : heu I quod fui nata ! / utinam ex utero fuissem translata / protinus ad tumulum et sic liberate / a poena tartarea mihi jam parata. — Job 3, n. 1

7 me non 1

8 miserrima 1

9 omnes 2

0 non dicerent 2

1 fero 2

2 sed magis me cruciat, — (Eine Anspielung auf den zeitgenössischen Unglauben, der von den Strafen im Jenseits nichts hören will.) Nichtigkeit des Reichtums. 2

3 celsaque 4 gemmae, torques, anuli, quos digito portasti ? 2

5 nimis 2

6 Quo sunt 2

7 maximi decoris ? 2

8 vasa vel argentea — Nichtigkeit der weltl. Freuden. 2

9 Str. 15.: Non sunt tibi volucres, nec caro ferina;/ nec cignis nec gruibus redolet coquina ; / nec murenae nobiles, nec electa vina, / es nunc esca vermium : haec est vis divina ; / talis peccatoribus imminet ruina ! — GisantTyp. 3

0 tibi modo 3

1 tibi - vgl. Str. 87. 8

2 nunc 3

3 excaecantur