KOZÁKY ISTVÁN: A HALÁLTÁNCOK TÖRTÉNETE I. / Bibliotheca Humanitatis Historica - A Magyar Nemzeti Múzeum művelődéstörténeti kiadványai 1. (Budapest, 1936)

DRITTER TEIL. Entwicklung der Todes-Tanz- und Toten-Tanz-Motive in der lehrhaften Dichtung des Mittel-alters und in den Urtypen der Todes- und Toten-Legenden - ZWEITER ABSCHNITT. Grundformen der Todes- und Toten-Legenden

— 259 — 17. Quidquid dudum misero

1 congregasti more, dolo, fraude, foenore, metu vel rigore, longaeva

2 per tempóra cum magno laboré, a te totum rapuit sors unius horae. 18. Non modo circumdaris amicorum choris; cum per mortem cecidit flos tui decoris, ruptum est

3 cujuslibet vinculum amoris; tuae jam tristitia cessavit uxoris. 19. In tuis parentibus amodo non speres ;

4 mortem tuam breviter plangit tuus haeres, quia sibi remanent terra, bacchus(domus)et res,

5 et thesauri copia, pro qua poenas feres.

6 20. Non crede quod mulier tua, sive nati, darent quinque jugera terrae sive prati, ut nos, qui de medio jam sumus sublati, a poenis redimerent quas debemus pati. 21. Jam scis, Caro misera, quam sit male tuta

7 mundi nequam

8 gloria fallax et versuta, respersa doloribus,

9 vitiis polluta, et veneno daemonum nequiter imbuta. 22. Pretiosis uestibus non es induta,

10 tuum valet pallium vix duo minuta, parvo linteamine jaces involuta, tibi modo pauperes non ferunt tribute.

1

1 23. Et

1

2 licet non sentias nunc tormenta dura, scito quod suppliciis non es caritura ; nam testantur omnium prophetarum

1

3 jura, quod tormenta postmodum mecum es passura,

1

4 24. Quia pater pauperum non eras, sed praedo, te rodunt in tumulo vermes et putredo ; non possum hic

1

5 amplius stare, jam recedo

: nescis ad opposita respondere, credo"". 25. Tandem postquam spiritus talia dixisset, sese corpus

1

6 erigit, quasi revixisset; postquam vero gemitus multos^ emisisset, quaerit, quisnam talia locutus

1

7 fuisset. W. 1 vario 2 longaque — Nichtigkeit der menscht. Arbeiten. 8 rumpitur 4 die 18. Str. erweitert: de qua dotis gaudium aufert vim doloris. — Wie Everyman, wurde auch dieser tote König von „den untreuen Freunden", von seinen Verwandten verlassen. 5 turres, domus, teres, 6 modo moeres 7 0 caro miserrima, esne modo tuta, (?) 8 quod mundi sit — Nichtigkeit des weltl. Ruhmes. 9 pessimis et variis 1

0 es nunc induta — Nichtigkeit des eitlen Kleiderschmuckes. 1

1 die 22. Str. erweitert

: quod meruisti praemium nondum consecuta. 1

2 Nam 1

3 scripturarum 1

4 poenas mecum vere es postmodum passura. — Ungleichheit der Strafe für Seele und Körper. 1

6 Hic non possum 1

6 corpus caput 1

7 secum quis interrogat locutus (Corpus :) 26. „„Es tu"", inquit, „„Spiritus meus, qui sic faris?

18 non sunt vera penitus quae nunc fabularis :

19 nam

2

0 probabo plenius argumentis claris, quod si vera quaedam sunt, in multis nugaris.

2

1 27. Feci te multoties, fateor, errare, et a bonis actibus

2

2 saepe declinare ; sed, si caro faciat animam peccare, plus est culpa spiritus

; audi, dicam quare.

2

3 28. Mundus et daemonium foedus pepigere,

24 et carnem miserrimam secum conjunxere ; quam si vigor animae cesset cohaerere (coerin peccati foveam cadunt ambo vere.

2

4 [cere?), 29. Sed, sicut praedixeras,

2

5 Deus te creavit, et bonam et nobilem, sensu te

2

6 dotavit. et ad suam speciem pariter formavit, ut ancilla fierem tibi me donavit. 30. Ergo si tu domina creata fuisti, et dabatur ratio, per quam debuisti nos in mundo regere, cur mihi favisti in rebus illicitis, et non restitisti ? 31. Non carnem, sed animam justum est culpari,

27 quae se, cum sit domina, sinit

2

8 ancillari

: nam caro

2

9 per spiritum debet edomari fame, siti, verbere, si vult dominari. 32. Caro sine spiritu nihil operatur, cujus adminiculo vivens vegetatur

; ergo si per spiritum caro non domatur, per mundi blanditias mox infatuatur. 33. Caro sine spiritu nihil innotescit ;

30 a le, quidquid feceram, primitus processit ; si quid justis exsequor tibi culpa ereseit ; caro sine spiritu mortua quiescit.

3

0 34. Si voluntas spiritus in actu ducatur per carnem pedisequam, quid caro culpatur ?

3

1 W. 1

8 „„Esne meus spiritus, qui sic loquebaris ? . . . 1

9 omnia quae faris 2

9 jam 2

1 quod in parte vera sunt, in parte nugaris. 2

2 a bonis operibus 2

3 quandoque, non mirum est, audi, dicam quare. — Warum ist die Seele der schuldigere Teil ? 2

4 die 28. Str. erweitert

: Mundus et daemonium legem ponunt mutuam / fraudis ad consortium carnem trahentes fatuam, / eorumque blanditiis caro seducit animam, / quam a virtutum culmine trahit ad partem infimam, / quae statim carnem sequitur ut bos ductus ad victimam. 2

5 jam dixeras, 2

6 sensuque 2

7 Caro non, sed anima tenetur culpari, 2

8 facit 2

9 caro nam 3

0 Die 33. Str. : Caro, quae corrumpitur, per se malum nescit

; / a te quidquid feceram primitus processit : / cum carni quod spiritus optat innotescit, / donee fiat plenius caro non quiescit. 3

1 1—2. Z. der Str. 34: Tunc, si velle spiritus in opere ducatur / per carnem pedisequam suam, quid culpatur ?