Bakos Katalin - Manicka Anna szerk.: Párbeszéd fekete-fehérben, Lengyel és magyar grafika 1918–1939 (MNG, Warszawa–Budapest, 2009)
II. HÁROM SZÓLAMBAN A LENGYEL ÉS MAGYAR MŰVÉSZETRŐL, MŰVÉSZETTÖRTÉNETRŐL ÉS TÖRTÉNELEMRŐL - Lidia Klein: Lovagi és keresztény arculat... Lengyel-magyar művészeti kapcsolatok a két világháború közötti időszakban
cechy, które wpłynęły na ową bliskość i stwierdza, że „pokrewieństwo duchowe wypływa stąd, że zarówno sztuka węgierska, jak i polska wyrosła na podłożu ideałów chrześcijańskich i rycerskich [...]. Całość wystawy miała doniosłe znaczenie propagandowe. Zapoznała ogół polski z dorobkiem artystycznym bratniego narodu, ukazała nam jego oblicze rycerskie i chrześcijańskie, duszę tak pokrewną naszej przez tradycję, temperament, rozmach, kult bohaterstwa, swobody i wielkości" 9 . Tendencje awangardowe, choć z naszej perspektywy były istotnym zjawiskiem w sztuce węgierskiej dwudziestolecia, nie dają się użyć jako dowodu bliskości i braterstwa narodu węgierskiego i polskiego. Spoglądając na ten problem przez pryzmat stosunków polsko-węgierskich, nie dziwi fakt ich marginalizacji przez autorów wystaw czy recenzentów. Prezentowana w Budapeszcie i w Warszawie wystawa „Czarno na białym" opiera się na innych wyborach i zwraca uwagę na inne problemy. Pokazuje wizję relacji polsko-węgierskich w odmienny niż we wspomnianych wystawach czy artykułach sposób, tak jak odmienne są cele, które chcą osiągnąć ich twórcy. Przyglądając się problemowi artystycznych relacji polsko-węgierskich w dwudziestoleciu, dostrzec można nie tylko sposób, w jaki chciano widzieć sztukę tych krajów, ale także zauważyć bardziej uniwersalny problem. Zobaczyć w jak różne, uzależnione od polityki, światopoglądu czy innych pozaartystycznych celów, sposoby można nie tylko widzieć, ale i konstruować kanon historii sztuki. Lidia Klein 1. Ba., Wystawa sztuki polskiej w Budapeszcie, „Przegląd polsko-węgierski" 1938, nr 2 (7), s. 17. 2. S. Ostoja-Chrostowski, Przedmowa, [w:] Katalog Drugiej Międzynarodowej Wystawy Drzeworytów w Warszawie, Instytut Propagandy Sztuki, 1936, s. XXXVII. 3. Ibidem. 4. Op.cit., s. XXXVI. 5. J. Clifford, O kolekcjonowaniu sztuki i kultury, [w:] Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka, ttum. E. Dżurak, J. Iracka, E. Klekot, M. Krupa, S. Sikora, M. Sznajderman, Warszawa 2000, s. 237. 6. A.Br., Wystawa sztuki węgierskiej w salonach Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych, „Warszawianka" 1927, nr 92, s. 4. 7. Ba., Zwiedzamy wystawę: Reprezentacyjna wystawa węgierskiej sztuki w Krakowie, „As" 1939, nr 14, s. 32. 8. Ba., Sztuka węgierska, „Obrona kultury" 1939, nr 9, s. 4. 9. S. Podhorska-Okotów, Wystawa sztuki węgierskiej w Zachęcie, „Przegląd polsko-węgierski" 1939, nr 2 (11), s. 6 i 7.
