Fraknói Vilmos (szerk.): Monumenta Hungariae Historica 3. Monumenta Comitialia regni Hungariae 6. 1573—1581 (Bp., 1879)
III. A POZSONYI ORSZÁGGYŰLÉS 1578. FEBRUÁR, MÁRCZIUS ÉS ÁPRIL HAVÁBAN
1578. FEBRUÁR, MÁRCZIUS, ÉS ÁPRIL HAVÁBAN. 233 bato divo imperatore Maximiliano, domino genitore suo colendissimo, ordinibus et statibus propositum fuisse, ut, quoad milites, praesertim equites Hungaros, certus modus et aestimatio iustitueretur, quautum quisque eorum, tempore pascuationis, dum scilicet equos ad gramiua deducimt, colono, qui victum subministrat, pro singulis victualium generibus solvere deberet. Ita nimirum ut constitutis ex parte comitatuum certis commissariis seu arbitris, Maiestas sua iisdem aliquos ex militari ordine adiungeret, qui ea de re inter se conferrent ac certam singulis, ad ipsorum victum necessariis et eiusmodi pascuationis tempore equitibus subministrari solitis rebus taxam praefinirent, cum in linem, ut tempore illo elapso ac militibus ad suas stationes revocatis, sciri posset, quautum quisque militum liuic vel illi colono deberet: qui si tarne statim solvendo non esset, capitaneus, sub quo stipendia mereretur, facta sibi talis debiti declaratione (quod quidem per sebedam penes colonum relictam, in qua debitum illud designatum esset, fieri posse existimatum fuit) militi isti in solutione proxime sequenti id detrabere, ac colono, aeeepta sebeda illa, satisfacere teneretur. Et quaniuis nonnullae tunc ab ipsis ordinibus et statibus adduetae fuerint rationes, ob quas módiim bunc minus proíicuum fore, vel saltem haud ita facile iu communem usum et consuetudinem introduci posse arbitrati sint; nihilominus tarnen caesarea regiaque Maiestas non dubitat, quin si talis ordinatio tunc in effectum fuisset dedueta, minus crebrae ab eo tempore ad Maiestatem suam, contra milites illos, praesertim equites Hungaros, querelae delatae fuissent. Ideoque Maiestas sua, iisdem querelis mota, ipsos Status et Ordines etiamnum clementer hortatur, ut de huiusmodi constitutione sancienda, ulterius deliberare atque statuere velint. Cumque insuper eo deuentuni sit, ut nullus fere miles Hungarus, siue eques, siue pedes, in uno aliquo loco, siue praesidio retineri possit, sed quando cuique übet, sine omni licentia, stationem suam cleserat, et ad alium capitaneum vel praesidem transeat; id vero omnibus legibus et consuetudinibus militaribus repugnet, ac in magnum locorum finitimorum detrimentum et incomniodum vergat, eo quod eorundem praefecti et