Visegrád 1335 (Budapest, 2009)
The Congress of Visegrád by György Rácz
S?" Polish Kongres Wyszehradzki i miasto mogly spelniaó odpowiednie warunki, aby godnie podj^č Jana Lulesembur- skiego króla Czech, jego syna i nastepc^, Karola, margrabiego Moraw, Kazimierza III Wielkiego, króla Polski, Rudolfa I, ksifcia saskiego, Boleslawa III Rozrzutnego oraz przedstawicieli Zákonu Krzyžackiego i ich liczne orszaki. Dla lepszego zrozumienia powodów zjazdu monarchów nálezy spojrzeč wstecz na sytuacj^ omawianych krajów na pocz^tku XIV wieku. Okres ten w dziejach Európy Zachodniej byl juž schylkiem sredniowiecza, w ktorým pomimo epidemii džumy i kryzysów wci^ž kwitla kultura rycerska. Wspóln^ cech^ dziejów trzech królestw šrodkowoeuropejskich Czech, Polski i W^gier w XIV wieku byl ich rozwój i odrodzenie, letore cechowalo wiele podobieňstw. Trzy s^siaduj^ce ze sob^ królestwa na pocz^tku wieku przechodzily okres rozbicia, pelnego wewnftrznych niepokojów. Panuj^cy wówczas o podobným znaczeniu historycznym wladcy osi^gnfli znacz^ce sukcesy zarówno w polityce zagranieznej, jak i wewnftrznej, pozostawiaj^c spadkobiercom silne i dobrze funkcjonuj^ce paňstwa. W Czechach i na Wfgrzech rodzime dynastie wymarly niemal równoczesnie, na poez^tku XIV wieku. W Polsce natomiast do wladzy doszedl przedstawiciel boeznej linii Piastów kujawskich Wladyslaw Lokietek. Przed tými trzema krajami pojawily sif kwestie sporne, letore wplyn^ly na ich wzajem- ne stosunki. Wladyslaw Lokietek, lesi^žf kujawslei i krakowski (1306-1320) zjednoezyl wifkszosc ziem polskich i za przyzwoleniem papiesleim uleoronowal si§ na króla w 1320 roku. Tym samým jego zaslug^ bylo odrodzenie Królestwa Polskiego (panowal w latach 1320-1333). Na Wijgrzech, po wymarciu dynastii Arpadów w 1301 roku i po dlugich walleach, trón w^gierski zdobyl pochodz^cy z Królestwa Sycylii i Neapolu Karol Robert Andegaweňslci (1301-1342), letory swoj% energi^ i zdolnosciami dorównywal Wlady- slawowi Lokietkowi. Od obj^cia rz^dów wladcy Polski i W§gier wspierali si§ w walce przeciwleo opozycji možnowladczej, a ich przymierze na przestrzeni XIV wieku bylo stálym filarem dyplomacji šrodkowoeuropejskiej. W 1306 roku po wymarciu czesleiej dynastii Przemyslidów - rywali Andegawe- nów do trónu w^giersleiego - i po wst^pieniu na trón czeslei Jana Luksemburskiego 56
