Notitia hungáriae novae historico geographica (Budapest, 2012)

Veszprém vármegye

SECT. I. DE ARCIBUS PROCESSUS INFERIOR. ARX VÁSONYKÓ

587

distinctus arboribus.1 Ambit hunc clathrus perpetuis interclusus columinibus, ex murato opere, e t picto.2 Domus inde oppidi, et rursus3 hortus,4 non minus arte, quam superior, visendus.

IV. Arx Vásonykő’

Eiusdem Comitis6 Zichy1 haeredium tenet locum decli[p. 129.]vem sub oppido eius nominis, ita tamen, ut decliviora sub se habeat, sensim decrescente monte in pressam vallem, et piscinis irriguam. Eam Paullus8 Kinisius falso apud auctorem Topographiae aedificasse perhibetur,1 quum lippis iam, et tonsoribus innotuerit eam a Matthia Hunniádé Kinisio9 collatam. Fama est, Matthiam regem venatione in silvis circa arcem occupatum, una10 cum eodem Paullon Kinisio, nescio in quos12 saltus aberravisse, diuque hinc, illinc silvis irretitum, dum interea in apertius prodiret, visa arce, Ecce tibi Paulle13 Vásonykő14 ad Kinisium dixisse: ea vero voce audita, Paullum15 illico provolutum ad genua regis exclamavisse: Sancta vox regis! Sancta vox regis! Non equidem rex eo modo arcem Paullo16 dono exhibere17 volebat; sed quia amabat Kinisium, facile persuasus est, ut eadem ratione Paullus18 arcis dominus constitueretur.*3 19 Ex eo post tempore dubium non est, quin eandem novus possessor novis incrementis auxerit. Nam et habitavit eam, dum licuit, et ita amavit, ut postquam captam, direptamque20 a Germanis Albensibus comperit, adeo eis infensus erat, ut summa crudelitate ad unum omnes interficiendos censeret.“3 Neque cessavit, donec eam diffugientibus Germanorum cohortibus, recuperavit. Idem ex mola, quae arci in septentrionem ad tormenti iactum subiecta est, ad belli negotia evocatus creditur; quare eam recordationis piae gratia PR Paullinis21 dono dedit, quam usque huc tenent PP. Paullini22 Papenses. Arx autem ipsa post alios in C. Emerici Zichy23 ditionem devoluta est,24 in cuius25 armamentario asservatur gladius, et lorica Kinisii, non minus, et statua ex rubro26 marmore. In area arcis27 cisterna28 est, aquae ex fundo29 perenniter, et ubertim emanantis.30 [p. 130.]

3 Paulli castellum vocat Bonfinius Dec. V. Lib. I. p. 689. 43. a ) IstvánF.31 Lib. II. f. 11." Conf. Bonf. Dec. V. f. 696.

1 A p. 137. arbusculis 2 A p. 137. add. eximie 3 et rursus add. a nobis sec. A p. 137. 4 hortus corr. ex hortis sec. A p. 137. (?) 5 A p. 137. Vasonykö 6 A p. 137. C. Emerici 7 A p. 137. Zichi 8 A p. 137. Paulus 9 A p. 137. add. esse 10 corr. ex «wo 11 A p. 137. Paulo 12 in quos A p. 137. quos in 13 A p. 137. Paule 14Ap. 13-j. Vasonykö 15 A p. 137. Paulum 16 A p. 13 j. Paulo 17 dono exhibere Ap. 137. exhibere dono 18 A p. 137. Paulus 19 Nota translata est huc a nobis e loco post verba Topographiae aedificasse designato, sec. A p. 137. (ubi ipse Belius sua manu in hoc loco posuit) 20 corr. ex dirreptamque 21 A p. 138. Paulinis 22 p. 138. Paulini; idem add. apud 23 A p. 138. Zichi 24 A p. r38. add. nuper novam, et comitis diverticulo dignam induit ex ruinisferefaciem. 25 A p. 138. eius 26 A p. 138. rubeo 27 A p. 138. contra 28 A p. 138. cisternam; idem add. quae ibi 29 A p. 138. add. arcis 30 corr. ex emmanantis 31 A p. 138. Isthvanff.

' Vide Bonbardi 1718.7». /00.

" Vide Istvanffy 1685.7». nVásonykő.