Notitia hungáriae novae historico geographica (Budapest, 2012)

Veszprém vármegye

546

COMITATUS VESPRIMIENSIS PARS SPECIALIS MEMB. I.

Gallorum

perfidia:

Papae nobilis situs antiquus sub Matthia13 rege:

hodierna

facies:

incolarum consuetudo, et18 mores: nobilium frequentia: comitiorum comitatus sedes:

nundina

annuales:

Tureas ex oppido in arcem eiecerunt. Id ubi Semendres1 observavit, visa ducis, et militum solertia,2 arcem etiam dedidit, uno sibi expetito, ut salvus, et incolumis dimitteretur. Occupatam ita Papam Marothius, cum Schlakovicsio,3 et Bakacsio, aliisque, impositus est ad tuendum. Sed non praefuit eidem diu, dum vicissim milites Galli perfidi praesidii Papensis socii, capto Marothio, et reliquis Hungaris, arcem Tureis tradere, et cum ii advenire cunctarentur, contra Svarczenburgium? compescere eos volentem, adeo acriter pugnare5 constituerent,6 ut is plane interierit, ipsi vero ob inediam clam effugientes, Papa Nádasdio, qui tertius post Schvartzenburgium,7 Pdllffiumf atque Rhe'de\p. 49.]ium9 morte sublatos, obsidioni praeerat, derelicta, in Bakonienses silvas se reciperent, haud vulgariter glande adversus insequutores se defensuri.',) Mansit postea in ditione Caesaris Papa, Christianis, inprimis10 Papae filiis incredibili virtute eam11 defendentibus. Credidisses Papam in Bellonam conversam esse, adeo prolem habuit, Martis genium spirantem. Alter alterius documento in praeclaram virtutis avitae, paternae, consanguineae, familiarisque trahebatur imitationem. Inde erat, quod incolae vel nobiles essent geniti, vel ob praeclare res gestas ex agresti12 genere ad libertatem nobilem adsererentur. Praeclara erat tunc Papa, non incolis modo, sed etiam aedificiis nobilis. In ea Matthiae Regis temporibus domus etiam habebatur, in qua Magister Tavernieorum ad communia civitatum concilia, conveniebat. Restant eius rei vestigia domi, usque huc politae, quam successores Adamo Somogyiam possident.14 Sed neque desunt aliae, quas nobilium genuina propagatio, conditione haud ignobili, ad duram hanc aetatem, usque sive conservavit restauratas, sive exaedificavit novas. Et quum pars fere tertia incolas ferat nobiles: adlaborant15 quilibet, honestum genus, domo habere honesta, et saltem quae fugit agrestem,16 et rusticam negligentiam. Itaque pulchra heic nobilium [p. 50.] cum nobilibus consuetudo est, imitatio17 elegans, et mutua caritas. Alter cum altero certat, studio virtutis exercendae, et praestandae humanitatis. Totius orae nobilitatem uno hoc crederes cohibitam oppido: et revera potioribus superbit, quamobrem et huc19 ex toto Comitatu ad concilia coi- tur: heic et domus supremi eiusdem Magistratus, heic praemia, heic20 et dispensantur supplicia. Sed et nusquam frequentius ad fora plebs confluit. Unus hic locus, et occasio est, quo rusticis orae huius in dies non nihil licet ex re agresti,21 et domestica, vili licet pretio, commutare Ad nundinas vero annuas, quae pro singulis B. V. M.22 festivitatibus23 celebrantur, confluunt, et magno concursu remotiores. Caeteroquin24 uti valla oppidi, ita domus neglectae sunt, et humiles oppidanorum, qui a nobilioribus distinguuntur. Parent autem ditioni arcis Pdpensis, admistis Slaviš, et Germanis, religionis utrinque

e'^ Idem Lib. xxxii. anno 1600. f. 489.1

1 A p. 96. Semenderes 2 A p. 96. solercia 3 A p. 96. S/akovicsio 4 A p. 96. Schwarzenburgium 5 A p. 96.

propugnare 6 A p. 96. constuerent 7 A p. 96. Schwarzenburgium 8 A p. 96. Palffium 9 A p. 96. Rederum

10 A p. 96. in primis 11 A p. 96. eandem 12 corn ex aggresti 13 corr. ex Mathia 14 successores... possident

A p. 96. Adamus Somodius possidet 15 A p. 96. allaborant 16 corr. ex aggrestem 17 corr. ex immitatio

18 add. a nobis 19 corr. ex heic A p. 97. 20 corr. ex haeic 21 corr. ex aggresti 22 B. V M. A p. 97. B. M.

V. 23 corr. ex faestivitatibus 24 A p. 97. caeteroqui

1 Littera notae correcta a nobis ex g.). Quoad citatum auctorem, vide Istvánffy 1685. p. 488. (erronee enim in

ms. 489. scribitur.)