Notitia hungáriae novae historico geographica (Budapest, 2012)
Veszprém vármegye
MEMBRUM I. PHYSICUM 531 §.XII. Ferarum modus, ut alibi, heic etiam a temporibus discrepat, quae olim celebrabantur. Cervorum certe, et caprearum vix aliqua modica venatio est. Utrumque genus nivosa ea hieme,1 quam annus millesimus septingentesimus, et vicesimus sextus dederat, deperditum aiunt incolae, nam promiscue ab agrestibus2 occupabatur, quum constricta nive, et alta fallente gressu vestigia, miserrimi cervi, et damae ventritenus3 inerrarent. Alioquin4 non male author5 Hungariaeb suis cum regibus compendio datae:10 Tot inter virentia, [p. 26.] inquit, terrae istius domicilia, immane quantum exundant omnis generis, et aves quae- quae1 pretiosissimae? et ferae innumerae, tum communes illae gentibus aliis, tum singulares. Hic attagines,9 phasiani, urogalli, perdices, et quae non aliae mensarum deliciae? Hic10 lupi, et lepores albifi linees,12 martes, alces, uri13 et respublica animantium sinefine. Tardarumque copiam haud exiguam vidimus; sed pauciores grues. Id certum, esse veteres Hungáriáé reges, qui operosos venatus, pro belli quasi p r o g y m n a s m a t i b u s habebant saepius, huc digressi, laboriosa isthaec avocamenta per Bakonienses silvas consectatos fuisse. Q_uod excitandis montanis passim, et venaticis arcibus occasionem praebuit. Iam venationum f 1 o r e n t i s s i m a ea celebritas cessavit, atque rarissime nostris temporibus evenit, ut nonnulli praediorum, per easdem silvas vicini possessores in venandi societate isthuc excurrant. §.XIII. Piscium nescio maiorne14 sit diversitas, quam copia.15 Si antacaeos16 excipias, paucissimi defuerint,17 q u i tota Hungária familiares sunt, ac frequentes. Varium maxime genus exhibet18 [p. 27.] lacus Balaton, quorum uber §. 197. p. 210.' Sed Linees, atque Alces, quin et Uros frustra hac Regione quaesivit bonus ille. Nam tametsi in montibus Hungáriáé Carpathicis occurrunt, quandoque Linees, Alces tamen manent Scandinaviae genus, huic19 orbi incognitum, uti ait Plinius Hist. Nat. Lib. vm.20cap. 16. edit. Parisiens. fol. pag. 442.“ Uros autem quos intelligat? nescio, nisi feros boves, vel bubalos Hungária per Tartaros ad vastitatem redacta intra montes profugos, et silvescentes, sed qui amplius vix superant. 1 corr. ex hyeme 2 corr. ex aggrestibus 3 A p. 84. add. hausti 4 A p. 84. Alioqui 5 A p. 84. auctor 6 A р. 84. Ungariae 1 Turóczi 1729. f. 210. et A p. 84. quaeque 8 corr. expraetiosissimae; Turóczi 1729. 1. с. preciosissimae 9 Turóczi 1729. 1. c. et A p. 84. atagenes 10 Turóczi 1729. 1. c. add. ursi 11 corr. ex alibi sec. Turóczi 1729.1. c. et A p. 84. 12 Turóczi 1729.1. c. et A p. 84. lynces 13 add. sec. Turóczi 1729. 1. c.; quod etsi nec in A invenitur, addere nobis visum est, cum etiam in nota k.) mentio de uris est. 14 A p. 84. maior ne 15Ap.84 .gloria 16 corr. ex anzaiaeos sec. Bél 1989. p. 124. nota m. (ubi vero erronee antacens pro antacaeus)', A p. 84. husones 17 A p. 84. add. queis careat 18 ante exhibet A p. 84. add. sturronies 19 corr. ex hoc 20 corr. ex VI.I. 1 Vide Turóczi 1729. f. 210. " Vide Plinius 1741.1. p. 442. Ferarum copia. Pisces.
