Notitia hungáriae novae historico geographica (Budapest, 2012)
Veszprém vármegye
526 COMITATUS VESPRIMIENSIS PARS GENERALIS quae dum colligit, quod exhauserat, subducit rivum, egerit tamen iterum, quum collegit, et vel nivium liquore, vel pluviis repleta est. Hactenus de fluviis, qui Comitatum humectant, ex ea parte, quae silvis est superior. Neque tamen et inferiori desunt, qui memorentur.1 [p. 17.] Lacus Balaton2 praecipuo loco recensendus.' Balaton? ita aquam perpetuo stagnantem Illyrici dicunt,A 5 n o b i l i s in terra Hungarica lacus, cuius latitudo patetb stadia LXX, longitudo vero C C C C X C. Hunc incolae a Christi humanae salutis adventu in agro Sisiensi7^rw- pisse, quorum opinioni ipse haud facile accedo, praedicant. Nempe a Plinio, in8 Orbis terrarum descriptione Peisonem, ni mendum sit in codice, vocari9 suspicor. Porro hic lacus magnitudine sua, et natura aquae, piscibus, quos suavis simi,10 diver si que ab aliis fert saporis, est memorabilis. Nam, quum, quod in tota Hungária humoris est, per hyememgelu adstringat ur,n haec sola aqua raro admodum congelascens, continuis fereu anni te mp oribus pisces subministrat. Campi ei adiacen- tes, sicut i13 frugibus sunt foecundif ita et15 colles, ripis eius imminentes, gignendis uvis uberrimi, c a e t e r i s q u eu v ar i i generis arboribus11 III feli cis sim if nec ulla ex parte maritimae cedentes amoenitati. Verba sunt Ludovici TuberonisP Ad quae monere habeo: Balatonem cum P ei son e Semproni en si lacu, male permiscere Tuberonem. Placet nominis, quod adfert, etymon. De eo monendum,19 quod et glaciales piscationes in Balatoné, et frequenter, et insigni cum artificio, ac fructu institui soleant, quas anno MDCCI. Ianuario ipsi spectavimus, et descripsimus alibi P Is20 quemadmodum ab occidente in orientem h * Lib. ív. Commentar, de Temporibus suis. Edit. Frankfurtensis in forma quadrip. p. 74. Editione autem Lipsiensi Tomo 11. Scriptorum rerum Hungaricarum cum praefatione Lib. iv. §. v. p. 169." ‘Tn de re rustica Hungáriáé.'" 1 A p. 80. irrigent 2 A p. 80. add. de quo alias uberius. Nunc tantummodo, quod ad oram comitatus nostri adtingit 3 Tubero 1603. p. 74. et Tubero 1746. p. 169. Balathon; ante „Balaton" A p. 80. add. Lacus 4 Tubero 1603.1. c. et Tubero 1746.1. c. et A1. c. vocant * 4 5 A p. 80. add. Tubero p. 74. Convenit Slav orum Blato, et per epenthesin Balato, quod caenum significat. 6 corr. ex per sec. Tubero 1603. 1. c. et Tubero 1746.170. 7 Tubero 1746.1. c. Simegiensi 8 add sec. Tubero 1603.1. c. et Tubero 1746.1. c. 9 Tubero 1603.1. c. vocare 10 corr. ex svavissimi 11 Tubero 1603.1. c. et Tubero 1746.1. c. astringatur 12 Tubero 1603.1. c. et Tubero 1746.1. c. ferme 13 Tubero 1603.1. c. et Tubero 1746.1. c. sicut 14 corr. exfaecundi 15 add. sec. Tubero 1603.1. c. et Tubero 1746.1. c. 16 corr. ex caeteris sec. Tubero 1603.1. c. et Tubero 1746.1. c. 17 add. sec. Tubero 1603.1. c. et Tubero 1746.1. c. 18 Tubero 1603.1. c. foelicissimi 19 corr. ex monendus 20 A p. 80. nam I Quae hic sequuntur, ex Tuberone sunt citata; de quo vide notam auctoris h.), et notam nostram ei adiunctam. II Vide Tubero 1603. p. 74., et Tubero 1746. pp. 167-170. III Vide Bél 1984. p. J70. (in translatione Hungarica); vide etiam descriptionem Comitatus Simighiensis, ubi de hac eadem piscationis ratione disserit. Vide EFK Hist. I. ddd. pp. J7—40. quae descriptio in volumine IV. nostrae editionis lucem adeptura est. Lacus Balaton:
