Waldstein, Francis – Kitabiel, Paul: DESCRIPTIONES ET ICONES PLANTARUM RARARIORUM HUNGARIAE VOL. 1. (1800)

IV tur; alii ab Oriente eTranfylvania őz Vallachia quodammodo protruduntur; aliiab occafu e Styria őz Auftria propagantur; alii denique intra limites in majoré ab his diítantia extenfi őz difperfi íunt, tam diverfos acervos őz tractus variís in locis conftituentes, ut eos uno conceptu comprehendere nequeas. Plana autem regnipars, quae amplitudine íua montofas multum" fuperat, a feptemtrionali illo montium cumulo in ortum , meridiem őz occafum expanditur ita, ut limites non modo pluribus in locis adtingat, fed Őz ultra eos in vicinas provincias exporrigatur. a) DE MONTIBUS. Cum montes Hungáriáé fub unico Carpatorum nomine oculis objicere vetet eorum vaftitas fitusque diverfttas, eosdem ab hoc dividere őz feoríim coníiderare intereft, ídque eo magis, cum etiam nexu, altitudjne, forma, materie, genefi őz setate maximopere difcrepent. i) OCCIDUO - SEPTEMTRIONALES montes, quos e monticulo arcis Galgócz aptiífime fpectaveris, abfciífa per Danubium parte, Aufiriae relicta; in finiftra hujus fíuminis ripa inter Dévénum őz Pofonium praerupti adtolluntur, őz per Comitatum Pofonienfem atque Nitrienfem continuo őz íiiccefííve elevato atque in ortum inclinato jugo adfcendunt in Septemtrionem , ubi limites adtingunt , őz cum fequentibus junguntur; in toto hoc tractu, fi cum aliis compáres, necalti, nec fcopulis horridi. ' 2) SEPTEMTRIONALES ingens conftituünt adgregatum > quod in limitibus borealibus fere continuum in orientem procurrit, inter Vaguin , qua parte in meridiem' prolabitur, őz Latorczam löngiííime extenfum, atque inde a Septemtrione usque ad Danubium dilatatum , hac íua diffufione plusquam tertiam jiartem latitudinis totius regni occupans. Hoc quidem e ínonte ad limites Liptovienfis, Scepufienfis őz Cömörieníls Comitatuum pofito; quem Germani Königsberg, SlaVi Králová hol a vei hora i. e. R eg is montem nominant,- armatis oculis fere undique contemplari licet, fed, ut e defcriptione faltem rudis aliqua ejus imago prodeat, idem in alpes limitaneas, montes medios Őz. promontoria difpefcere atque per partes adumbrare oportet. a) ALPES limitaneae in Liptovienfi őz Scepufieníi provincia in altifTima exfurgunt cacumina., quorum triginta őz aliquot numerantur omnia in catenam fub Tatrse nomine notam connexa. Haec in prioré Comitatu ab occafu in ortum exporrigitur, inde vero in poíteriore verfus Septemtrionem reflectitur, hac fua extenfione 3 prope milliaria emetiens. In eä maximé eminet cacumen Lomnitzenfe in Scepuíio, (quod hic ab initio praefationis aere incifum in fronte apparet,) őz multo vaftior mons Kriván inLiptoviaillud quippe 1350 > hic 15C3 orgjis gallicis fupra maris fuperficiem verticem extollere judicatur, őz ex utroque montes alii, quamvis alti, ut colles defpiciuntur. Ut autem vaftitas őz celfitudo Tatrae admirationem extorquet, ita facies ejus torva horrorem incutit non adfueto; praerupta quippe funt pluribus in locis ejus latéra, murorum inftar in altum exfurgentia, őz vertices cacuminum horridagerunt cautium rudera, vaftiílimas turres, diuturnitate temporis dirutas, semulantia, fub quibus rupium collapfarum ingentia fragmenta faepe ampliíRmis fpatiis difperfa confpiciuntur, ut locis talibus inter orbis fracti ruinas verfari te putes. Ab extremo fine tam occidentali, quam orientali hujus catense alii propagantur montes, iique etiam alti ac vafti: ab illo magis in Septemtrionem recedunt ßabagu. ra, Pilszko, Beszkidt, pluresque alii alpini montes per Com. Arvenfem difperfi őz ') Nomina eorum receníita iavenies in Ungarifchem Magazin B, III. S:in Neu. Üngar, Magazin. B. II.