Agria 40. (Az Egri Múzeum Évkönyve - Annales Musei Agriensis, 2004)

Lőkös Péter: Eger 1552-es ostromának ábrázolása a 16–17. századi erdélyi szász és szepességi német irodalomban

5. „Eodemque tempore Machometus ad obsidionem Agriae cum toto exercitu, in quo erant peditum 70000, accingitur. oppidum est neq. situ neque arte adeo munitum: in eo arx muro antiquo cincta, turrib. tantum aliquot distincta, sine ullis prominentib. propugnaculis, ab una parte collem proxime imminentem habet, loci infirmitatem praesidiariorum virtus pensavit, qui erant bis mille Hungari et in Us 60 ex primaria nobilitate, qui uxores liberosque cum omni supellectile in earn arcem comportaverant, fide ab omnib. relligiose interposita, nunquam de deditione actum iri, potiusq. extrema quaeq. passuros, et, si victus deficeret, vel cadaveribus vitam toleraturos, quam commissuros, ut cum perfido hoste paciscerentur. ac ne fraus iuriiurando fieret, aut proditionibus occasio praeberetur, severe prohibitum, ne coitiones ullae fièrent: decretum item ut omnis annona in publicum conferretur, quo bonorum et periculi communione cuncti ad defensionem alacriores redderentur. ita omnes magna concordia ad rem accinguntur, viri quidem ad pugnandum, feminae vero et infirmior aetas muniendis aggerib., onerib. portandis, ac reliquis ad bellum et victum necessariis muneribus expediendis intentae erant. cum a Machometo deditionem facere per tubicinem iuberentur, nutu non voce responderunt, et erecto in muri pinnis feretro, quid suae voluntatis esset, tubicini ostendunt, nimirum sepulcrum optare potius quam deditionem facere, et quam captivos vivere, liberos mori malle, itaque dispositis ad maioris templi partem XXV machinis, et totidem ad illam, qua collis impendet, totis XL diebus verberatio continuatur, summaque muri et turrium deiecta parte nihilominus praesidiarij nequaquam animo consternati, stationibus saepius renouatis, ducto interius profundo aggere fortiter se defendebant: cumque vna die hostis ter impetum totis viribus fecisset, ter repultus est, Turcis ad VIIIM amissis. itaque Machometus qui obfirmato obsessos animo videret, ab omni parte oppidum scalis admotis oppugnari imperat: geminato impetu, geminari quoque visa praesidiariorum virtus, in eoque longe crudelissimo certamine feminarum fortitudo praecipue enituit, quarum vna inter alias, quae coram matre et marito depugnabat, cum occiso marito a parente moneretur, vt corpus tolleret et sepulturae mandaret: Non hoc, inquit ilia, о mater, Deus sinat, vt vir inultus terra condatur; pugnam hoc tempus, non exequias sibi poscit. arreptoque demortui ense et clypeo in medios hosteis ruit, nee prius a pugna destitit, quam HI Turcis, qui in murum enitebantur, manu propria interfectis animo vltione. ardendi satisfecit, et viri manibus parentauit, demumque sublatum in sinum cadauer ipsa in templum intulit, et honorifice tumultandum curauit. cum vero primaria quaedam inatrona praegrande saxum capiti impositum gestans ad ruinam properaret, tormenti ictu capite truncata est, saxo in terram prolapso, quod mox filia, quae matrem sequebatur, nulla dolori ac lacrimis tempore dato, in caput tollit, et vt matemo adhuc. cruore fluebat, in confertam Turcorum murum subeuntium multitudinem proiecit, duosque ex ijs elisit, multis insuper vulneratis. quo facto victrix, ceteras suo exemplo ad fortiter capessendam pugnam hortata, tantum animi suis addidit, vt eruptione facta hosteis repellerent, et duo tarmenta clauis configerent. accidit et dum reliquae feminae prope murum ad impetum propulsandum starent, vt vna ex ijs tormento elideretur, cerebroque illius in ora sociarum effuso, non solum non mouerentur illae, sed eo acrius certamen redintegrarent, magna Turcorum strage édita, quae cum in hostium conspectu fierant, Machometus constantia nostrorum territus obsidioni dijfidere cepit, iam ejfundentibus se imbritus, et lue per exercitum grassante, qua inmenta et mancipia correpta statim enecabantur. itaque XIIII Kal. IXbr. obsidio soluitur, et Achametes quidem Budam, Machometus vero Taurunum cum exercitu proficiscitur; quos insecuti praesidiarij multos e Turcis ceciderunt, captis plerisque impedimentis, quae aequaliter, vti conuenerat, inter eos diuisa sunt. "

79 6. „At Hungari soli fere cum Turcis pugnare, soli illos vincere sciunt: soli fere ab Ulis, contemptoribus licet omnium populorum, magnifiunt, et inter viros recensentur. Quin et foeminas 79 lac. Aug. Thuani Historiarum sui temporis, pars I, Parisiis, 1604. 791-794. 284