Az Egri Múzeum Évkönyve - Annales Musei Agriensis 15. (1977)

Lagzi István: Adatok az egri lengyel katonai tiszti tábor történetéhez (1939–1945)

obozu, zorganizowano „polska administracjç"

', a uchodzcy, równiez duchowo, przystosowali sic do zycia obozowego. Uwaga miejscowej ludnosci skierowala si§ wkrótce na mieszkahców obozu. Oficerow polskich odwiedzafy dzieci i uczniowie prosz^c — niczym oficerow zwyciçskiej armii — о wpisanie sic do ksiazki pamiatkowej, о autográf. Ludnosc mieszkaj^ca w poblizu zamku, nie znajq,c warunków wyzywienia uchodzców, przynosila Polákom chleb, sïoninç czçsto ciastka, dostarczala na zamek owoce i winogrona. Wkrótce nawiazano pierwsze znajomosci, wielu oficerów bylo zapraszanych do mieszkan prywatnych, do rodzinnego grona. 26 wrzesnia mieszkancy obozu otrzymali pierwszq przepustkç do miasta. Zorganizowano kuchniç obozowq,, zainstalowano w obozie odbiorniki radiowe (!), a sytuacja oficerów popra wiala sic z dnia na dzien. Jesienia, 1940 roku nastajriîa zasadnicza zmiana w stanie liczebnym polskich uchodzców w Egerze. Bardzo wielu oficerów przeniesiono do innych miejscowosci, inni wyjechali do Francji. Wedlug wykazu osobowego z 6 grudnia 1939 roku w Egerze przebywalo 362 oficerów i 79 szeregowców (nie podano liczby uchodzców cywilnych). Jesienia^ 1940 roku wykaz obejmowal 30 oficerów sztabowych, 120 oficerów, 5 podoficerów i 40 szeregowców, natomiast liczba czlonków rodzin bçda^cych na utrzymaniu wojskowym wynosiía 20 osób. (Na podstawie wykazu osobowego z dnia 25 kwietnia 1940 roku w Egerze przebywalo l^cznie 178 oficerów i 49 zolnierzy.) Ten stan liczebny znacznie wzrósl w poíowie 1941 roku; w obozie bylo 280 oficerów, 30 szeregowców i 50 czlonków rodzin wojskowych. Szczególowy wykaz stanu osobowego obozu w Egerze z 1 marca 1943 roku zawieral nazwiska 2 generalów, 74 oficerów sztabowych, 136 wyzszych oficerów, 2 podchorazych, 5 zolnierzy oraz 64 czlonków rodzin. W miescie, w domach prywatnych mieszkalo 33 oficerów sztabowych i 34 oficerów wyzszych stopniem. Na podstawie szczególowego wykazu osobowego z 1 pazdziernika 1943 roku wiemy, ze stan obozu wynosit l^cznie 311 osób. W jego sklad wchodzilo 75 oficerów sztabowych oraz 141 wyzszych oficerów (ogólem 216 osób). W obozie peïniïo síuzbc pomocnicz^ 14 zolnierzy, a lista osób cywilnych obejmowaía 47 kobiet i 34 dzieci. 35 oficerów sztabowych i 42 wyzszych oficerów mieszkalo w prywatnych mieszkaniach. Funkcjç strazników obozu pelnilo 14 zolnierzy wçgierskich. Wedlug szczególowego wykazu z 1 pazdziernika 1944 roku w Egerze przebywalo 10 pulkowników, 15 podpulkowników, 43 majorów, 45 poruczników, 56 podporuczników, 2 podchorazych, 6 wyzszych oficerów policji oraz 10 podoficerów i zolnierzy. Sposród polskich uchodzców przybylych na Wçgry, sytuacja osób wojskowych (zwlaszcza zas oficerów) stosunkowo szybko ulegla unormowaniu. Z miesiçcznego zoldu wyasygnowanego przez 21 Departament MH, a wyplacanego systematycznie przez wîasciwe komendy obozów mozna bylo zapewnic im mozliwa^ do przyjçcia kwaterç i wyzywienie. Dzienny zöld uchodzców wojskowych stosownie do rangi ksztaltowal sie naste-рщасо : generáló wie otrzymywali 8 pengő, wyzsi oficerowie 6 pengő, oficerowie (kapitan, porucznik, podporucznik) 4 pengő, podchorazowie 2 pengő, a czlonkowie rodzin oficerskich 2 pengő na osobç. Dzieci dostawaly poczatkowo dzienny zapomogç w wysokosci 1,50 pengő, a pózniej, pocz^wszy od 1940 roku, starsze dzieci powyzej 12 lat otrzymywaïy 2 pengő, a mlodsze bez zmian 1,50 pengő. (Dia porównania: dzienny zarobek wçgierskiego robotnika ksztaltowaï sic w granicach 2,5 — 5 pengő, a dniöwka pracownika w rolnictwie wynosiía 1 — 3 pengő.) Po przybyciu na Wçgry w wiekszosci obozów cywilnych i wojskowych zorganizowano polskie szkoly, a w pazdzierniku rozpoczçla sic zorganizowana nauka. 331