Kőhegyi Mihály (szerk.): Historia Domus Bajensis. Chronik des Franziskanerkonvents in Baja. Band 1. 1694-1840 - Bajai dolgozatok 7. (Baja, 1991)
Text der Historia Domus
1839 Fr. Stephanus Markovich, pariter Alumnus Bosnensis, terminata hic Rhetorica M[aria]Theresiopolim ad audendam Poësim discessit. 24. Advenit R. P. Paschalis Kosztroschitz Lector SS. Theol. Brodio. Venerunt pariter Theologiae Studentes ex eodem Conventu. 28. E Novitiatu Bacsiensi venit Fr. Narcissus Bertolino. Pluviae, quae hoc mense calido deciderant, vinicolas recrearunt, et vindemias, quae fere ubiq[ue] terminatae sunt, uberes, ubi superior siccitas non nimis nocuit, produxerunt. Mensis October 2. Gymnasium R[egium] invocata ope divina, Missam solennem decinente Rdssimo D. Praeposito, et Loci Parocho, annum scholasticum inchoavit; sed qualiter — ? — lite super salario Directoris, et Professorum sat diu agitata, ast non terminata, nec complanata, cum Magistratus a sententia sua recedere nullatenus velit, imo malit Gymnasio privari, ac quidpiam addere. 5. Studium quoq[ue] theologicum implorato auxilio superno praelectiones consvetas inchoavit. Mensis initio pluviosus, dein siccus, et sat calidus defluxit. Mensis November 1. Jam a pluribus annis labii hungarici in hoc oppido fideles ardenter exoptabant: ut praeter illyrico, ac germanico idiomate fieri ab immemorabili tempore in Ecclesia Conventuali solitam Verbi Dei annunciationem, eadem sermone quoq[ue] patrio praestaretur; quoniam in Ecclesia parochiali tempore minus idoneo, nempe circa horam undecimam, seu post Sacrum cantatum id fieret, a quo famuli, et alii occupationibus domesticis eo tempore distenti abstraherentur: hunc in finem nonnulli opifices libellum supplicem adornari curantes ab Excellentissimo APraesule, iustis eorum petitis promte annuente, impetrarunt: ut quibusvis dominicis et festis diebus in Ecclesia Conventuali sermones sacri patrio idiomate instituerentur. In cuius sequelam V. Consultorium decrevit: ut R[egii] Gymnasii Professores, quos alioquin Hungaros esse oportet, id muneris exequerentur, ut exhibet Tabula Familiae superius notata, in qua Professoribus quatuor simul adnexum est munus concionatoris. — Idcirco P. Januarius Angyal hoc munus salutare hodierna die hora octava matutina /:haec est his sermonibus assignata:/ exercere coepit cum niaximo populi fidelis solatio^cjuem Ecclesia haec sat ampla vix capere potuit. 1 Deus secundet conatibus! Mensis siccus, et calidus. 661 662 661 An Kirchenfesten (St. Anton, Porciunkula) predigten die aus der Umgebung eingeladenen Pfarrer schon früher ungarisch, aber regelmäßig wurde das erst von nun an durch eine Verordnung des Erzbischofs. 662 Das Komitat wäre schon 1791 bereit gewesen, die Protokolle in ungarischer Sprache zu führen, aber wegen der Viel-Nationalitäten-Bevölkerung war das unmöglich gewesen. Das Komitat mußte sogar noch 1830 Latein als Amtssprache gebrauchen. Trencsény, Károly, 1910. 445