Acta legationis cardinalis Gentilis. II. Gentilis bibornok magyarországi követségének okiratai. 1307–1311. (Budapest, 1885. Mon. Vat. Hun. I/2.)

hac ratione et electioni sex abhinc mensibus factae solemne sacramentum et etiam novis regni institutionibus robur inconcussum accederet. Dies inaugurationi 15. Junii statutus est. GENTILIS in antecessum diadema ex auro solido, pretiosis lapidibus distinctum, artis eximiae opus palmare, nomine Romanae ecclesiae, regno regique obtulit; cui dein ornamento, «ne favor divinus, — ut ait — avitae coronae a sede apostolica olim velut adnexus in hac nova deficere videretur» 14. Junii sacris operando hostiis, ipse bene precatus est; dein et regni antistites idem sacro chrismate perlitum sacravere; coronam vero in Transvlvania detentam abhinc irritam vetitamque usu fore, decrevere. Illuxit tandem dies inaugurationis, dominica nimirum proxima; qua sacri profanique regni ordines, plurimi dein e clero, nobilium, civium plebisque ingentes turmae ad aedes B. V. Mariae in arce Buda, undequaque convolarunt. GENTILIS ad aram maiorem constitit; Thomas archiepiscopus Strigoniensis sacris operaturus, ante altare idem ad opus solemne sese composuit; dum canonici Alba-Regales pro suo munere indumenta regi imponenda rite praeparabant. Carolus dein aram conscendens manuque sacro codici imposita, sacramentum latino prius, dein praeeunte Strigoniensi archiepiscopo, patrio idiomate, solemni formula nuncupavit: se legibus divinis obtemperaturum, fidem catholicam servaturum, ecclesiam Romanam eiusque ministros veneraturum deíensurumque; spopondit dein regnum regnique iura tueri, conservare privilegia nobilium atque e faucibus tyrannorum minorum vindicare; sacris legitimisque coniugii finibus continere sese; regnare iuste, nec ulli unquam, causa nondum cognita, sententiam irrogare. Vovere se haec Deo ac Superis, nec umquam violati iurisiurandi reum fore. His peractis, qui aderant, nominatim ab archiepiscopo Strigoniensi accedere iussi, pari se iuramento obstrinxere et regi sacramentum dixere. Nunc demum archiepiscopus Strigoniensis, adiuvantibus infulatis et optimatibus, diadema Carolo imposuit, quam dein inaugurationem legátus papae, antistitumque ccetus litteris authenticis seorsum datis testatam reliquerunt. Verumtamen gens Hungara, quae admirabili pietate coronae S. Stephani addicta, eidem tantum inesse auctoritatis semper censuit, ut omne ius regium ex ea velut fonté derivaret: haud facili negotio inaugurationi huic, novo diademate locoque insolito factae adeo aquievit, ut eam omni exceptione dubioque maiorem esse concederet. GENTILIS quidem ac etiam Carolus, quamquam pro sua sentiendi ratione, peractam coronationem iustam ratamque ducere, eiusque cum antiqua corona iterationem super-