Rationes collectorum pontificorum in Hungaria. Pápai tizedszedők számadásai. 1281–1375. (Budapest, 1887. Mon. Vat. Hun. I/1.)

Inde a saeculo XI. nihil ardentius optabat christianus orbis, quam Terram Sanctam islamitico iugo liberare, liberatamque contra iteratos hostium impetus defendere et servare. Id ut obtineretur, innumerabiles christiani vitám bonaque sua ultro ofterebant, clerici vero decretis synodorum et Romanorum Pontificum ad sacrarum expeditionum sumptus ferendos compellebantur. Pro communi fine Christianismi decretae praetaxationes in Hungaria initio saeculi XIII. primum occurrunt; et quidem tempore ANDREA II. regis fit mentio primae huius generis praetaxationis. HONORIUS P. III. rescripto 21. Nov. a. 1216 iussit nixus canonibus concilii Lateranensis IV. (1214—15.) vigesimam partém omnium proventuum ecclesiasticorum colligi usque ad triennium,

1 exemptis a communi onere tantum abbatiis Praemonstratensibus et Cisterciensibus. De eventu istarum collectionum nihil nobis relatum est. Nullám aeque relationem habemus sive de executione decreti concilii Lugdunensis I. a. 1245 vigesimam pariter ecclesiasticorum proventuum per triennium partém in subsidium Terrae Sanctae adserentis,

2 sive de collectionibus tempore URBANI P. IV. 1261 et sequentibus annis a camera apostolica eodem probabiliter titulo factis.3 A HONORIO P. III. in subsidium Terrae Sanctae mandata praetaxatione vigesimae scilicet partis minor illa fűit, qua URBÁNUS P. IV. in bulla 3. Oct. 1 Theiner, Mon. Hung. I. p. 3. Verba decreti illius synodi haec sunt: Cupientes autem alios ecclesiarum praelatos nec non clericos universos et in merito et in praemio habere participes et consortes: ex communi concilii approbatione statuimus, ut omnes omnino clerici, tam subditi quam praelati, vigesimam partém ecclesiasticorum proventuum usque ad triennium conferant in subsidium Terrae Sanctae, per manus eorum, qui ad hoc apostolica fuerint providentia ordinati: quibusdam dumtaxat religiosis exceptis ab hac praetaxatione merito eximendis; et illis similiter, qui assumpto vei assumendo crucis signaculo sunt personaliter profecturi. Acta conciliorum. Parisiis 1714. VII. p. 74. 1 Acta Conciliorum VII. p. 393. 3 Fejér, Cod. dipl. VII. 5. p. 337.