Katolikus Főgimnázium, Kolozsvár, 1906
18 Orientis Imperatores, nondum restaurato tunc Occidentis lmperio, Avaribus tributum solvisse: Justinianum I.,1 Justitium II., Maurítium, Phocam, Heraclium, Constantem II.,2 qui tantum abest, ut in Dacia Trajani aliquid juris exercuerint, ut potius in suis provinciis, prae- sertim in Thracia depopulationes Avarum, ad longum usque murum procurrentium susţinere coacti, vix Constantinopolim retinuerint.3 Quo autem animo fuerint Avares erga Romanos apparuit hoc eodem Saeculo VII. ineunte, Anno 600.4 quando comprehensos XII. miile Romanos trucidarunt.4 Credi non potest, passuros fuisse Avares in suis ditionibus liberos, ve! plane imperitantes colonos Romanos, qui captivis non prepercerunt. Nullus liber populus Dáciám his temporibus incoluit, et Valachi illi, quos Saeculo VII. in Dáciám Slavicam venisse dictum est,5 * Avaribus subditi vixerunt eo usque, donec illorum potentia duravit. §. 18. Erat autem Avarum Imperium potens usque ad exitum Saeculi Octavi, et initium nőni, quo per Carolum M. debilitaţi Avares in duas partes divisi sunt, et alii eorum in Pannónia ad Arhabonem, alii a Tibisco ad Bulgarorum fines habitarunt, ubi quamvis partém ditionum suarum usque ad Hungarorum adventum retinuerint; plurimum tarnen ex iis amiserunt. Nam Slavi variis nominibus distincţi, terras inter Sávúm, Dravum, Danubium, et Arhabonem occupaverunt: Bulgari utrinque ad Tibiscum con- sederunt, et magnam partém Dáciáé Alpestris ultra Milkovum in suam potestatem redegerunt.0 Crumnus Bulgarornm Rex Dáciám Slavicam, et in ea inde ab Anno 640. habitantes Valachos, ac Slavos superavit, nec multo post captivos Adrianopoli deportatos inter eos collocavit.7 8 In hunc módúm Saeculo IX. in possessione Dáciáé Avaribus successerunt Bulgari, et his finitimis Slavi, inter quos tanto securius habitare poterant Valachi, quanto notius erat eos vetusta origine Slavos, propiore Bulgaros esse. Accessit, quod hi populi societate juneţi, facilius contra Romanos se se defenderent, vel eis nocerent. Séd eminebant Bulgari, quorum potentia inclinatis 1 Maenander in Excerptis Legationuni. 2 Siniocatta ad An. 2. Phocae. Theoplian. ad Ann. 20. Mauritii. 3 Tlieoplianes ad Ann. 16. Heraclii. Cedrenus in Heraclio. 4 Petav. Rat. Temp. T. I. p. 411. 6 Cap. 1. §. 4. et 6. 0 Scriptores Byzant. apud Jut. Aug. Remer Hist. Univ. T. 2. L. 2. c. 8. 7 Leo Gramm, et Gregorius Mon. 8 Annales Eginhardi ad Ann, 824.