Linzbauer, Franciscus Xav.: Codex Sanitario-Medicinalis Hungariae 3/4 (Budae, 1861)
Continuatio altera regiminis imperatoris ac regis Francisci (II.) I.
55 ticae non raro ad formam taraxeos scrophulosae vasis sanguiferis perreptata, oculorum tamen splendor vitreus fere, et vita sublata adhuc perstans, adest. Labia caerulea, os apertum, genae collapsae, prout et in universo corpore rapidissimo passu cunctus fugatur turgor. Adpetentia aquae frigidae summa, ac si omnem in hac unica quaererent aegri salutem. Vox singularis, non facile cum alia huius morbosa modificatione comparanda ; rauca sibillans est (merito vocem Cholericam dicunt), aegri dentibus compressis summa cum adstrictione vocabula protrudunt, et videtur, ac si nequaquam cuncta in statu normali ad eam proliciendam contribuentia adminicula in hoc morbo conferrent. Spasmi intensitate augentur, tendines flexorum tenduntur , digiti in volam manus et plantam pedis cum violentia inflectuntur, non raro extremitates in morbosas directiones cum summo aegri cruciatu detorquentur, et eiulando sensum conqueruntur, ac si violentia summa extremitates diffringerentur, — cum his rugae copiosae praecipue in vola manus et planta pedis comparent. Scrotum est contructum, caeruleum, et non raro ab aegris continuo manu contrectatur. Singultum in aliquot observavi aegris. Cum bis sociatur, utut non absque exceptione, copiosissima fluidorum serosorum per vomitum excretio, haec immani quantitate contingit, fluida per os et nares, ac si e syringa propellerentur , cum impetu egrediuntur, et haud raro apparet, ac si universa substantia organica in merum dissolveretur fluidum. Sic unum conspexi aegrum, ubi intra tria minuta bis revertebatur vomitus, et intra hoc tempus quinque mediae fluidi serosi reiiciebantur. His se iungunt profusae admodum excretiones fluidae sero lactis similes, floccosae, per alvum; quae in paucioribus solum sensum ardoris sub transitu excitant. Hae tamen excrectiones de regula, ubi vomitus et diarrhoea simul adsunt (nam raro quidem, sed tamen, alterutrum praesentibus omnibus morbi gravissimis phaenomenis deest) largiores per vomitum, quam per alvum contingunt. Al\i evacuationes nonnunquam sunt involuntariae et morte instante loturae carnis similes vidi. Urinae exeretio nulla, ob deficientem tamen secretionem , aegri nonnulli quidem conqueruntur de dolore in vesica urinaria, quasi a retenta urina,exploratio tamen et catheteris adplicatio cystidem vacuam esse, comprobant. Abdomen contractum , unus tamen casus memorabilis hoc respectu obtinuit, ubi, dum aegra agonizaret, intra pauca minuta abdomen ad insigne intumuit volumen, ob quam causam praecipue in eadem aegra sectionem instituimus , prout adnexum obductionis resultatum monstrat. His virium cunctarum summa advehitur prostratio, cum qua aeger oculis apertis, normalem splendorem retinentibus, ore hiante, genis collapsis, ingentibus tandem succumbit cruciatibus , taliterque s c e n a summarum clauditur miseriarum. Non tamen semper gradatio talis symptomatum animadvertenda. Et hic observatum, homines, quin vel aliquod praecessisset prodomum, fulminis ad- instar tactos intra pauca occubuisse minuta. Excurrit autem morbus secus per f2—24—48 horas, ultra quartum diem tamen morbum progatum non conspexi, intra hocce enim tempus vel morte vel sanitate terminatur, vel transi- tum in alias morborum formas facit. Ubi in sanitatemxergere pergit, calor cutis cum pulsu successive revertitur pulsus quidem debilis acceleratus est, tali tempore 85 — 100 ictus absolvi intra minutum observavi, haec tamen pulsus frequentia cum illius revertente debita plenitudine mox ad normalitatem revertitur, spasmi successive solvuntur, vocis peculiaris illa raucedo imminuitur, respiratio evadit liberior, dolor epi
