Linzbauer, Franciscus Xav.: Codex Sanitario-Medicinalis Hungariae 3/4 (Budae, 1861)

Continuatio altera regiminis imperatoris ac regis Francisci (II.) I.

54

accusant, quasi meatus auditorius materia quadam leviori obliteratus esset, — accedit nunc in aliis vomitus, per quem ejiciuntur primario non pridem ingesta , mox tamen eiecta sunt serosa, in aliis prius ingruit diarrhoea, in nonnullis utrumque contemporanee. His se adiungit dolor prementi — urens in epigastrio (aegri minus culti cor dolere aiunt, hoc tamen nomine omnes huius regionis et contiguarum dolores insigniunt, exploratio tamen regionis epigastricae , quae attactum et pressionem reformidat, hanc regionem esse dolentem evincit). Sitis est insatiabilis, aeger enixe aquam frigidissimam aut puram aut aceto mixtam expetit.

Pulsus evadit debilior, calor animalis insigniter minuitur, respiratio evadit difficilior. Insinuant se spasmi extremitatum fere semper prius inferiorum, qui utplurimum sunt tonici. — Quodsi morbi ulteriori evolutioni nunc iam apex non ponatur , cuncta ingravescere pergunt symptomata. Vomitus evadit profusus, omni quadrante, imo non raro singulo quinto minuto rediens, ejicitur fluidum serosum, utplurimum limpidum, non raro tale, ac si sapo minori quantitate in eo esset solutus. Peculiane autem est observare id, quod vomitus in hoc morbo non videatur iis cieri adminiculis physiologicis, ut secus; solus fere antiperistalticus motus ventriculi, haec expellere fluida adparet. Alvo aeque sat magna quantitate fluida evacuantur, utut de regula minori, quam per vomitum; fluida excreta illis vomitu reieclis nonnunquam analoga , utplurimum tamen sero lactis simillima.

Sitis evadit intensior, lingua spurca , muco albicante , rarius flavo-albi- cante tecta (intellexi tamen a medicis, qui in variis Galliciae locis mensibus hibernis Choleram observarunt, quod semper linguam puram, praerubram conspexerint) lingua ceterum humida, sed frigida; aer exspiratus frigidus, respiratio redditur anhelosa, non tamen dolorifica , pulsus et motus cordis vix fere distinguendus, cutis frigida, et est, ac si omne organismum fugere vellet caloricum ; — vox peculiarem contrahit raucedinem sibillantem ; — oculi in orbitam regrediuntur, circulo hruneo circumdari inchoant, coniunctiva selero- ticae vasis sanguiferis perreptatur, pupilla dilatatur, visus obnubilatur, splendor tamen oculo proprius perstat.

Cum his genae collabuntur, labia caerulescunt, cutis in manibus et pedibus coeruleum acquirit colorem, quod primo quidem in unguibus manifestum fit. Spasmi, qui surae musculos primario infestarunt, extenduntur ad flexores digitorum manus et pedis, eosdemque in volam manus et versus plantam pedis inflectere faciunt. Urinae secretio nulla. His symptomatibus morbus dirissimus ad A c m e adproperat, atque propriam plane et singularem offert elTigiem.

Aeger summe anxius, se hinc inde in lecto iactitans, cum summa respirat molestia, quae oh pulmonum functionem penitus sublatam non raro abdominalis est. Universa cutis superficies marmoris instar frigida, sicca, raro solum in fronte sudor frigidus, viscidus; — extremitates caeruleae, utplurimum solum antibrachia et crura, saepe universum corpus colore tali aequabili perfusum, alias solum plagae tales maiores caeruleae comparent. — Ungues praecipue tali colore caeruleo notatae. Pulsus, motus cordis nullus. Vena incisa nullum aut solum guttatim fundit sanguinem spississimum, aterrimi picei coloris, tenacem, nullius plane saporis (Chirurgus Bohemus adest, qui sanguinem gustui subjicit, atque hoc asserit), sanguis mox in coagulum abit, rarissime tamen exigua seri portio separatur; si tamen aliquo tempore aéri admosphaerico expositus sit, letiorem colorem rubrum acquirit.

Oculi profunde in orbitam regrediuntur, circulo lato bruneo-nigro circumdati , pupilla dilatata, immobilis, erga lucem insensilis, coniunctiva selero-