Linzbauer, Franciscus Xav.: Codex Sanitario-Medicinalis Hungariae 3/4 (Budae, 1861)
Continuatio altera regiminis imperatoris ac regis Francisci (II.) I.
48 / Relatio officiosa periodica Joseph! Ctiegler Red. Doctor, per Esc. Consil. Ref. Locuiitt. Him»:artruni fine observationum circa Choleram instituendarum, in Regnum 4«aliciae exmissi. Leo poli die 3-a Julii 1831. Magnifice Domine Locumtenentialis Consiliarie, Domine mihi Gratiosissime! In obsequium benignae mihi datae informationis, ut singula quatuorderiin dierum periodo, de captis circa Choleram morbum observationibus praestarem relationem, sequentia humillime Magnificentiae vestrae referenda habeo: et quidem l-o quod ordinationes politico-medicas hic factas concernit. Jam in prima sub 17-a Junii praesitia relatione Magnificentia Vestra percipere dignabatur, tria hic xenodochia aegris Cholera affectis destinata, erecta esse. — Primum Christianis aegris inserviens ad S. Magdalenam dictum est, in quo observationes hactenus institui.—Xenodochium hoc proxime Civitatem in loco aliquantum elevatione situm, votis minus respondet. Domicilium, quod antea Monasterium , non ita constructum, et aeris liberi tractui cuncta paterent cubilia, ad quod accedit, notabilem aegrorum numerum in ambitibus, quibus insuper debitus lucis gradus deest, decumbere. Aegri ex omni urbis parte huc deferri coguntur, quo fit, ut dimidiae, imo et integrae horae spatium ad deportationem nonnullorum requiratur. Aegrorum agnati; aut curam illorum gerentes se apud suburbii Chic Stadtviertel) competentem iudicem se insinuandos habent; hic eatenus constituto medico dat inviationem, ut inquireret, an aeger, de quo inviatio facta; revera e Cholera decumbat. Medicus non semper praesens post duarum imo et plurium horarum nonunquam decursum aegrum primo arcedit, et si nunc revera aegrum Cholera laborare adinveniat, mediaque ad curae adornationem, et aegri domi suae sustentationem deficere reperiat, aegrum in Xenodochium deferendum esse, Judicem informat. Hic nunc Schaeda provisum aegrum per portatores in hunc szopum destinatos, deferendum ordinat; taliter contingit; ut pauci solnin aegri ante 6-am aut 8-am a morbi prima evolutione hora, pleriqut: die una elapsa, imo et tardius adducti, curae subiici valeant; plures quotidie aegri ob hanc causam moribundi et mortui advehuntur. His accedit xenodochium, utut morbus jam a 22-a Maii hic grassetur, 25-a Junii primus propria Pharmacopoea instructum fuisse; taliter aliquoties factum, ut pharmaca sub visita matutina ordinata, hora primum 6-a vespertina advenerint; hoc tamen obstaculum per propriam die praelato destinatam phar- macopoeam pro parte remotum , cum numerus individuorum pharmaceuticorum numero aegrorum nequaquam respondeat. Parabolani aeque sufficienti numero haud adsunt. Reconvalescentibus propria domus hactenus non deserviebat, quare hi per aliquot dies ad minimum in Lazaretho detineri debuerunt, per quod factum, ut perniciosis exhalationibus ininterrupte expositi} denuo in morbum pristinum inciderent, eique occumberent. Tales aliquot casus non absque dolore conspexi. A 24-a Junii quidem Ecclesia xenodochio proxime adsita pro Reconvalescentibus destinata , in super in horto adnexo Domicilium ex asseribus constructum (Baraquen) efformatum. Quo tamen tempore hic illis sit commorandum, non est determinatum. Antea tamen aegri paucis post perpessum morbum diebus dimittebantur, observationi adeoque per determinatum aliquod temporis spatium subiici nequiebant.
