Kitaibel Paulo - Tomtsányi Adamo: Dissertatio de terrae motu in genere ac in specie Mórensi anno 1810 die 14. januarii orto (Budae, 1814)
Sectio I. De terrae motu in genere
divulsam, a) Siciliam ab Italia resectam, b) et toto di visos orbe Britannos , e) quid in his aliud cerne, mus, quam effectus vis illius terribilis, qua pars naturae iri imo de se concitata, terrae sinum convulsit, ruptoque in ea hiatu, viam undis aperuit. Consideremus urbes olim florentes, cum incolis, ejus furore in suis ruderibus sepultas, Terras ab aevo maribus tectas, nunc vero sicci orbis partibus ejus vi additas. Insulas ab imo maris in lucem evectas, et contra praecelsos montes in profundum maris, aut terrae abyssum praecipitatos j milleque alia vi ejus nullo non aevo progenita spectacula, et-ex omnibus his fateri cogemur; nullum naturae phaenomenon, in alteranda terrae nostrae facie, tantum posse. 3. Ut ex ingenti ejus tristium effectuum turba, paucos tanturn nominatim attingamus. Hac sola vi, teste Thucydide, circa belli Peloponesiaci tempora, Atalanta insula, inter Athenas , et Spartam sita, infelicibus undis tota mersa est. Hac vi Brennus cum valido exercitu, quem ad evertendos Delphos duxerat, orto in hac sua expeditione terrae motu, mirum in modum adflictus, ac infecta re, domum redire coactus est. Hac eadem vi, post sex annos Heliscure indicat, continuum illic olim fuisse, üdo Produnt id inulta Tartarorum vocabula, in America etiam usitata , ac eandem significationem habentia. 3tio Mores ipsi, et con- svetudines utrobique multum similes. a) Plinius, et Pomponius Mela memineis tractus inter Africam, et Hispaniam siti , ubi nunc mare est, Strabi quoque nixus testimonio Stratonis, et Erasthotenis ait: nullum fretum inter Hispaniam , et Africam olim exstitisse. Bertliolon Di© Electricität der Luft-Erscheinungen P. I- p. 171. b) Claudianus ait: Trinacriam partem Italiae olim constituisse. Plinius quoque , Strabo, Diodorus, et multi alii Scriptores, terrae motu ab Italia revulsam esse, ex aequalitate Stratorum terrae utriusque oppositi littoris ad Messinam, proban-i. c) Angliám quoque Galliae junctam fuisse conjicÄ-e Lcet e natura, et proprietatibus Stratorum terrae , in utroque regno prorsus aequali, quam aequalitatem imprimis ostentant Saxa, alba ad Dover, et Bolognám.
