Kitaibel Paulo - Tomtsányi Adamo: Dissertatio de terrae motu in genere ac in specie Mórensi anno 1810 die 14. januarii orto (Budae, 1814)

Sectio I. De terrae motu in genere

lirectionis e basi aedium egredi non cogat. Tali >ossessio Csoha novissime, absque injuria tremuit, lum alia vicina loca, gravia ab alio motus genere lamna ferebant« Periculosius est secundum motus jenus. Si enim oscillationes celeres fiant, aedes, g. in dextram magna celeritate propulsae, magnam juantitatem motus concipiunt, eamque ob sui in- irtiam, tunc etiam conservare nituntur, dum ter- 'a , ac fundamenta aedium ,v jam in partem contra- iam propelluntur,- nisi igitur nimia sit aedis co- laesio, partes ejus superiores , ab inferioribus a- relli, ac viribus oppositis utrasque «edere oporte- 3it. Utroque hoc terrae motu, periculosius est ge- tus tertium ; quod in hoc linea directionis facile i basibus aedium exeat ; .nisi igitur celeriter , et ;x altera parte properabit motus, qui inclinata restituat, ruina sequetur. Periculosissimum denique ist genus quartum terrae motus. Per hunc enim livisa tellus, amnes non raro convertit introrsum, lut novos exprimit, nunc ignes evomit, aut per saecula nobiles restinguit; nunc valles extuberat, tut e profundo maris insulas erigit \ jam laxata magis urbes montesque sinu recondit, verbo mille miracula movet, faciemque mutat locis, ac neque d relinquit, ex quo appareat quod non est, aliquando saltem fuisse.

Terrae motus profunde in terra nascitur.

18. E quarto hoc terrae motus genere, meri« to concludere possumus, eum non in summo terrae, circaque summa tantum fieri , sed subter ab imo, secus enim ruptis repagulis interna vis facilem exitum reperiret. Quomodo praeterea evenire posset, ut urbes integras , et praecelsos monte» terrae hiatus in se recipiant, et abscondant, nisi vis quaepiam in profundo latens, eos hiatus ab imo aperiret ? Sed neo propagari posset motu« ad tantas