Kalocsai Főegyházmegyei Körlevelek, 1873

Index

prop. 50. „Laica auctoritas habét per se .jus praesentandi Episcopos, et potest ab illis exigere, ut ineant dioecesiura procurationem, antequam ipsi canonicam a S. Sede institutionem et Apostolicas litteras accipiant." 51. „imo laicum gubernium habét jus deponendi ab exercitio pastoralis miuisterii Episcopos, neque teuetur obedire Rom. Pontifici in iis, quae episcopatuum et episcoporura respiciunt institutionem.

8 II. E Tlieologia Morali. Recenseantur regulae imputationis juxta quas actionum morális valor dijudicandus est. Pro tribunali poenitentiae maximae considerationis est quaestio : quisnam sit actionum humanarum morális valor, et quaenam sint illae regulae, juxta quas morale praetium actionum humanarum dijudicari debeat •? Priusquam regulae imputationis recenserentur; considerare juvat impediinenta quaedam, quae libertatem humanam in presenti rerum conditione circumdant et afficiunt. Singulari Creatoris beneficio contigit., quod homo velut ens personale morale libertatis dono, et libertatis usu provisus conditus fuerit. Et quamvis per peccatum primi hominis justitia et scnctitas originaria homini fuerit, ejusdem demerito, subtracta : libertás tamen arbitrii humani et facultas eligendi, ejusque sat expeditus usus etiam in statu uaturae lapsae permansit, prout idipsum Ecclesia Catholica in Concilio Tridentino expresse docet. Imo subsecuta redemptione per passionem et mortem Christi complura accesserunt gratiae adminicula, quibus velut totidem medicinalibus remediis humana libertás in recto suo usu sustentatur, erigitur et fulcitur : nihilominus tamen negari nequit, quod actu perdurent complura impedimenta, quae libertatem hominis circumdant et afficiunt. Ad haec impedimenta merito refertur : 1. Ignorantia. Yoluntas hominis siquidem est facultas coeca : ad agendum passim per coguitionem dirigi debet. Qui aliquam moralem regulám invincibiliter ignorat, juxta eam agere nequit. Qui aliquid inculpabiliter ignorat, actio quam per ignorantiam admittit, eidem in demeritum imputari non potest. Singulus christianus obligatur ad comparandas cognitiones, quibus ad operandam suam salutem eget. Si in hoc defuerit officio, ignorantia eundem excusare nequit. Múltúm alioquin pendet a circumstantiis bene aut male faventibus, juxta quas ignorantia magis aut minus depelli potest. — Ad impedimenta porro refertur 2. Concupiscentia. Relicta est haec ad agonem, et vincenti meritum auget, in pugna debilem excusat, respective imputationis gravitatem imminuit, negligentem et torpidum inertiae accusat. Ad impedimenta porro merito referunt 3. Y i m et m e t u m. Externa coactio relate ad externam actionem imputationem suspendit, relate ad internam actionem, si tamen internus consensus omnino accederet, gravitatem imputationis mitigat Metus, si usum rationis turbat, etiam moralem conditionem actionis tollit. Si metus deliberantem voluntatem graviter turbat, imputationem minuere censetur. Actio vero bona contra metum fortiter suscepta augmentum meriti consequitur. Ad impedimenta refertur 4*