A Győri Püspökség Körlevelei, 1865
Tartalomjegyzék
81 quem non potuit non velle observatum, respexisse? — Synodus provincialis Tyrnavien- sis a. 1611. cap. 2. haec habet: Nemo sine licentia retineat libros haereticos, nec superstitiosos et lascivos, sed catholicos, et qui concionibus, confessionibus utiliter excipiendis, pietati ac timori Dei augendo , utiles sint futuri. Intelligant vero, sine expressa licentia non licere legere aut tenere libros haereticos sub poena excommunicationis bullae Coenae Domini ipso facto incurrendae, quod etiam populo explicare convenit, ne sensim usu malorum librorum allectus in errores pertrahatur.“ 55) Synodus provincialis itidem Tyrnaviensis a. 1638. cap. 1. n. 10. praecipit: „Ne in agrum Dominicum zizania falsorum ac erroneorum dogmatum irrepant, curabunt Domini reverendissimi Ordinarii, quod plerumque per erroneorum librorum lectionem, ac per cantilenas erroneas fieri in his partibus consuevit; quapropter ut fidelis populus ab hujusmodi lectione cantilenarumque admissione arceatur, enitendum est quam diligentissime, proponendo , quod lectio librorum erroneorum ac prohibitorum, excommunicationem secum trahat. Ac ut abusus hic facilius tollatur, deputati sunt a sacra Synodo, qui cantilenas tales in unum collectas, diligenter ab omni haereseos labe expurgent.“ Et n. 11. „Impressionem librorum quorumcumque sicut et cantilenarum, sine approbatione, nullibi permittant Domini reverendissimi Ordinarii.“ 56) Dum decretis his synodalibus librorum in genere prohibitorum, haereticorum, erroneorum etc. quin nominarim designentur, lectio vetatur, manifestum est supponi, eos aliunde cognitos esse, aut cognosci posse ac debere: unde vero id, si non ex Indice eum in finem concinnato, ut libri ab Ecclesia reprobati, ad omnium perferantur notitiam ? Dum porro libri absque approbatione typis mandari vetantur: an non hoc ipsum est, quod regula decima Indicis diserte praescribitur? — Pauca quidem haec sunt, afe talia, quae non obscure doceant, Indicis apud nos quoque rationem fuisse habitam: dum ex adverso nullum positivum in contrarium afferri potest documentum, quo probetur, eum receptum non esse Cumque Index a Pio IV. publicatus lex fuerit universalis, quam recipere omnes, Episcopi pariter ac fideles, sub gravi obstringebantur; nemo, quin injurius sit, affirmaverit, tot religionis zelo et morum integritate insignes viros, qui saeculo sexto decimo Ecclesiae hungaricae praesidebant, legi tam graviter stringenti obluctatos fuisse; praesertim si sciat, complures eorum Romae aut in Italia sacratioribus disciplinis excultos, singulari in Sedem Apostolicam pietate, quoad vixerunt, enituisse. — Est et aliud, quod, nostra saltem sententia, in praesenti quaestione non incongrue institui potest argumentum. Licet Concilium Tridentinum per universum Hungáriáé regnum so- lemniter promulgatum fuisse probari nequaquam possit, cum id in duabus tantum Synodis dioecesanis, Tyrnaviensi 1564., et Sabariensi 1579 factum constet: certum nihilominus est, ut Martinus Szentiványi pluribus evincit, 57) inclinante saeculo decimo sexto, et in eunte decimo septimo, Concilium Tridentinum in tota Hungária receptum fuisse. Et enim Synodi provinciales non minus quam dioecesanae eo tempore apud nos habitae, canones, poenas, jura ad praescriptum solius Tridentini definiverunt, populo et primoribus tacito assensu comprobantibus, quicquid secundum illud statueretur; quae quidem universalis receptio qualicumque publicationi aequivalet, immo fortasse praestat etiam. At vero si Concilium Tridentinum acceptatum concedimus, consequens est. ut decretum quoque ejusdem de Indice acceptatum concedamus, tantoque id certius, quod ex monu55) Péterffy 1. c. pag. 210. — 56) Péterffy 1. o. pag. 359. — 75) Apud Péterffy, part. 2. pag. 154.
