Bél Mátyás: Buda város leírása 1. A kezdetektől Mohácsig (Budapest, 1987)

Új-Buda

COMIT. PEST, PIUS, SOLTH, PARS SPEC. MEMBR.1II.

Jd feptentrionem, Fcrarium eß regis , cui nomen eß Nyék, cingens vallo, non tantum filuofam montem, fed prata etiam Ut iff ma , in ambitu, quatuor milliarium Hungaricorum, feris vanis abundans. Lateri huic adneftitur aula, magnificis exfirufta xdificiis. Supra, mons cernitur Diui Paulli ,filuofus, monafierio Fratrum Eremitarum, (ß corpore Paulli Primi Eremitae, clarus. Poftea, quae longius ab vrbe in feptentriones abeunt, deferibit: Ad ipfum vero aquilonem, partim alii exfurgunt montes, frugiferi vitibus, in quorum radice, monaflerium eß Eremiticum , Diuae Virgini facrum, quam Albam Mariam appellant; partim , Sicambriae vrbis, de qua infra dicemus, reliquia adhuc cernuntur. Introrfus meridiem verfus eß oppidum, Vetus Buda, in quo fundata eß Ecclefia Collegiata, Prxpofitura, (ß aliis Sacerdotiis infignis. Supra hoc oppidum, ex eodem traftu eß Xenodochium Sanft i Spiritus , in quo therma falubres erumpunt. Paulo longius, eß aliud oppidum, Sanft a Trinitatis , quod Hungarice Felhéviz vocatur, Collegiata Ecclefia, (ß thermis eleganti domo conclufis, pariter inclytum. Sunt (ß alia, in tribus aut quatuor locis, t herma, omnes mirum in modum falubres. Aliqua ex his, a ripa Danubii, vix decem abfunt paff bus, fub dio patentes, in queis rufii- ci, vinearumque cultores, lauari confueuere , capite Iß humeris tenus ex- fiantes. Quod intuentibus, fleciem quodammodo prabet pifturx refurreftiorus generalis, in parietibüs adium facrarum pifta. Sequitur vrbis habitus, & frequentia: Oppidum //>/«;» Budcnfe, celebre eß, Italis, Germanis, Polonis, Iß noßra hac at at e, Tureis quoque, mercatoribus eo confluentibus, velati ad totius Hungária emporium. Quacunque ex parte , oppidum (ß arcem, extrinfecus longe profpexeris, magnam capies ex fitus amoenitate voluptatem : vt xdificia, non ex materiis fafta, fed infignem quandam videaris pifturam conflicere. Contra•, fi ex oppido, loca amoeniffma illi fub- iefta deflexeris, in maximam ducaris admirationem, fic vtrobique oculi reficiuntur. Rupes ipfa, in qua confifiit oppidum, excauata eß, propter cellas vinarias, vt non minus fub qualibet domo operis, intra ipfius rupis vifcera, quam xdificii fub dio videas i qua ex cauffa , terra motus maxime illtc formidantur. Ifta, non erant filenda, vt conftet palam, fenfim, priftino flore orbatam Budam, iam tum, ante praelium Mo- hacfienfe, praecipitare coepifte in deterius: tametfi, potuiilet omnino per- durauifle, fi ei, & reges contigiflent feliciores, & tempora, Corumia- nis illis, haud abfimilia. Nunc, Periodvm Hvngaricam emenfi, Barbaricam illam, oppido triftem, de qua fupra diximus, pari ftudio curaque, expendamus.

176

PERIO-