Fabó András: Monumenta evangelicorum Aug. Conf. in Hungaria historica III.

VI. Comitatus posoniensis - Parsgeneralis

194

VI.

COMITATUS POSONIENSIS.

PARS GENERALIS.

§. 1. Leo X. papa romanus bulla contra Lutherum anno 1521. per Hungáriám jussu archiepiscopi strigoniensis, Georgii Szakmáry, publicata, princeps promotor salutaris reformationis ecclesiarum praesertim in hoc comitatu exstitit; illa namque effecit, ut subito novitate rerum incitati, plerique ad inquirendam notitiam illius religionis sese proripuerint, atque obtentis libellis Lutheri, bonitatem causae condemnatae adamarunt. Ipsi proceres regni magno numero in hunc comitatum initio regiminis Ferdinandi I. confluentes, praesertim Mariae viduae cum Luthero correspondenti *) familiares, plerique tales fuere; verum ob metum zeli regii non prius id publice testabantur, quam in comitiis regni anno 1548. Posonii celebratis. In his rex Ferdinandus cognita plerorumque in lutheranismum inclinatione, librum Interim ex Germania adlatum pacis causa insinuabat ecclesiis recipiendum**), re infecta, atrociaminitans, regni constitutionibus eos damnare non est ausus ***). In camera posoni- ensif), in exercitu ff), in omnibus publicis dignitatibus hujus co*) De propensione et amore in divum Lutherum hujus reginae plura occurrerent in comitatu pestiensi.

**) Vid. divi Melanchton epistolas per Peverum edit, anno 1565. p280..

***) In regni articulis anni 1548. tantum sacramentarios et anaba- ptistas proscribendos decretum legimus. Lutherani a tali fulmine tuti erant ut ipse Timon in Epitome ad annum 1556. recte observavit.

f) Praefectus camerae dominus Franciscus Thurzó, consiliarius ca merae dominus Sigismundus Torda, Martinus Rakovszky secretarius, imo complures alii Lutheri sectabantur doctrinam. Tales multos numerat et cel. V eszprémi inBiographia medicorum Hungáriáé c. III..

ff) Dux Saxoniae Mauritius, Joachimus marchio brandenburgensis cum exercitu suo pastores induxerant. Vid. Melanchton epistolas p. 165. et Seckendorf Histor. lutheran. passim. His adnumerandus est Franciscus Győrfy de Kapornak, sacrae caesareae regiae majestatis in praesidio jaurinensi servitor, illustr. domini comitis Eccii Salm et Andreae Teufel, ca-