Leo Santifaller: Ergänzungsband 2/1. Festschrift zur Feier des 200 jährigen Bestandes des HHStA 2 Bände (1949)

IV. Quellen und Quellenkunde - 36. Plans Kramer (Innsbruck): Agostino Patrizzis Beschreibung der Reise des Kardinallegaten Francesco Piccolomini zum Christen tag in Regensburg 1471

562 Kramer, beschreibungen erhalten wir nur die Schilderung der Kadolzburg bei Nürnberg und ihrer Umgebung1). Die Legation reiste über die Schweiz nach Italien zurück. Das Ansehen, das die kriegs­tüchtigen, in Politik und Handel klug vorgehenden Schweizer schon vor den berühmten est, nam et montem et planum occupat, in monte episcopium et basilica et sacerdotum domus, in plano plebs habitat . .. Iminet Bamberge arx munitissima in edito colle, quam episcopus inhabitat. a) Geistliches Reichsfürstentum. b) Kaiser Heinrich II. 1002—1024, im Jahre 1146 heilig gesprochen. Pervenimus Herbipolim (Würzburg) . .. Franconie regio, ut hodie vocatur, aspectu iucundissima est collibus, campis vallibusque distincta et rerum omniumque. Germanicum solum fert ferax, non tamen ita splendide habitant edificantve ut Baioarii, vinetis admodum habundant ita, ut Baccho ager videtur sacer. Nunquam enim memini me vidisse uno tenore et continuo tractu tantum vinearum, quantum circa Herbipolim vidimus .. . Urbs ipsa in valle sita est, cui arx imminet, natura et opera munitissima, episcopi sedes, inter arcem et urbem Moganus a) fluit ratibus et grandiusculis navigiis aptus; edificia urbis magna ex parte lignea sicut et ceterarum urbium Germanie. Vie lutose fimum stercorandarum vinearum causa in vitis et plateis per urbem passim conficiunt. In populo splendor nullus preter quam in clero, apud quem est administratio rei. Basilica insignis et pulchra. a) Main. Venimus Edelbergam (Heidelberg) urbem in valle perangusta sitam, quam Neccharus a) efficit amnis. Regio hucusque montuosa est et sterilis. Urbs vallem claudit, a sinistra montes, a dextra flumen habens navigiis aptum. Insignis habetur amenitate loci, nam ad occidentalem partem planitiem habet et lata iocundaque piscua, publica ac frequenti schola liberalium artium b) at palatini principis sede, ibi enim plerumque habitat palatinus. a) Neckar. b) Die 1386 gegründete Universität. Spyra (Speyer) pulcherrima urbs est, amena, iocunda et publicis privatisque edificiis perornata, templum in ea est constructione et sacerdotiis illustre et in eo cesarum, qui in inferiori Germania et trans Rhenum decedunt a), comune sepulchrum, clerus et populus hic aliquantulum videtur civilior cultiorque et moribus et habitu. a) Der berühmte Dom mit den Kaiser- und Kaiserinnengräbern, später mehrmals entweiht und zerstört. Hinc digressi Argentoratum nunc Argentínám (Straßburg), Elsacie a) nunc caput, . . . devenimus . . . urbem profecto amenitate loci, magnificentia edificiorum publicorum et privatorum, splendore et multitudine civium, vicorum platearumque munditie et amplitudine nulli secundam et adeo claram, ut non iniuria id nomen sibi vendicasse videatur; tribus fluminibus placidissimis navigabilibusque intersecatur, qui lustrantes urbem triplicem murorum ordinem (tot enim cingitur) lenissime ambiunt. Bruscha, Tili et Rheni b) portiuncula. Basilica pulcherrima et collegium canonicorum illustre, ad quod nemo admittitur nisi illustri gente ortus. Illustres familias appellant, ex quis cesaris et digniores principes assumuntur. a) Elsaß. b) Breusch, 111 und Rhein. Appulimus Basileam (Basel) urbem, hanc Rhenus intersecat ornataque est publicis et privatis constutionibus a) mirum in modum; edificia fere omnia lapidea sunt aut excoctis laterculis confecta, cum in aliis Germanie urbibus plerumque ex materia edificetur. Urbs ipsa et si utranque fluminis ripam menibus occupet, maiorem tamen sui partem explicat trans Rhenum in agro Gallico, ubi et collem complectitur, in quo nobile templum et sacerdotum edes constructe sunt. a) Sic! Soll wohl heißen: constructionibus. Lucerna (Luzern) oppidum inter Suicenses a) percelebre in radicibus alpium situm est in emissorio laci, quem etiam Lucerne vocant; habundat populo et opibus. a) Schweizer. Die spätmittelalterlichen Städte beschreibt u. a. gut Alwin Schultz, Das häusliche Leben der euro­päischen Kulturvölker vom Mittelalter bis zur 2. Hälfte des 18. Jahrhunderts (Handbuch der mittelalterlichen und neueren Geschichte), München-Berlin 1903, bes. S. 69 ff. Der Unrat auf den Straßen scheint nach Schultz eine in allen europäischen Städten verbreitete Erscheinung gewesen zu sein. Über das wohlwollende Verhältnis Francesco Piccolominis zu den deutschen Städten Schlecht, Pius III. S. 15 f. *) Patrizzi: Est enim amenissimus locus Karlespurgium (Kadolzburg) . .. distinguitur, si quidem ager clementibus collibus rivulisque ac lacubus irrigatur, silvis habundat et omnium ferarum venatione cervorum inprimis, qui in autumno, cum venerem sequantur, non sigillatim sed gregatim pecudum more errant ex occidente sole mugitibus omnia complent. Über die uralte Kadolzburg Albert v. Hofmann, Das bayerische Land und seine Geschichte, Stuttgart-Berlin 1936, S. 42 f.

Next

/
Thumbnails
Contents