VJESTNIK 4. (ZAGREB, 1902)

Strana - 4

4 Lorcta za talijanske pekare, za Slavonce ili Ilirce (Hrvate) sv. Jeronima Slavonaca".

1 Da su pak medju kršćanskim evropejskim narodima i južni Slaveni već za najstarijega srednjega vieka pohadjali Rim, i u vatikanskom predjelu zasnovali svoju naseobinu, o tom nema nikakve dvojbe. Medju južnim Slavenima najprije i najviše se iztiču Hrvati, jer od svih najbliži Italiji i Rimu. To nam najkaraktcrističnije dokazuje klasična Danteova rečenica: Quai' è colui che forse di Croazia Viene a veder la Veronica nostra, Che per 1' antica fama non si sazia, Ma dice nel pensier, flnchè si mostra: Signor mio Gesù Christo, dio verace, Or fu si fatta la sembianza vostra? Par. XXXI., 103. Bijaše dakle za Danteove dobe (1265.—1321. god.) poznato ne samo u Rimu, nego i po sjevernoj Italiji, da su Hrvati brojimice hrlili k grobnici sv. Petra, kao i to, da su baš oni najvećim zanosom klanjali se glasovitoj pradavnoj Spasiteljevoj slici, Veronika nazvanoj. I po tom sliedi, da su Hrvati u Rimu već trinaestoga vieka sačinjavali dosta znatnu skupinu. Osvojiv Solun (1430. god.) sultan Murat udari svojom pobjedonosnom vojskom na podunavske zemlje. Poraziv Srbe 1437. g. prodre u Ugarsku i u Hrvatske zemlje medju Savom i Dravom, dok je i Bosnu prisilio na danak. Na prvi pojav Turaka, dapače na sam glas o njihovom kretanju, bježahu dobrim dielom žitelji ugroženih zemalja najviše u Italiju. Mletci, Rim i Apulija bijahu utočištem bjeguncima. To je ponajglavniji razlog, što je petnaestoga vieka broj slavenskih prišlaca u Rim, osobito iz zemalja medju Dravom i Jadranskim morem, znatno pojačao, ponajviše izmakom prve polovine petnaestoga vieka. To nam je zabilježio i rimski kronista Fanucci, stavljajući u uzročni savez s tom bježanijom postanje hrvatskog gostinjca sv. Jeronima u Rimu.

2 Petnaestoga vieka hrvatska zemlja medju Dravom, Savom i Unom politički nazivaše se Slavonijom; dok su Talijanci i Niemci Slavoncima ili Ilircima nazivali hrvatski i slovenski govoreći narod od Biograda do Boke Kotorske, pak od Medjumurja do Jadranskog mora. I zato Hrvati, štono pribjegoše na talijansko tlo, sami sebe nazivahu Slavoncima, što su pak Talijanci po pravilima svoga izgovora neznatno preinačivali u Sclavi ili Schiavoni. Ovo nuzgredice 1 N. dj. XLIX., 267 s. v. Ospedale. 2 Govoreć o zasnovanju gostinjca sv. Jeronima „delli Schiavoni ovvero lllirici", pošto je spomenuo tursko osvajanje, nastavlja: „Onde la maggior parte delle genti di quei paesi fuggirono in diversi luoghi, e molti ne uennero a Roma; oue alcuni di loro stauano domandando limosine per il suo uiuere. II che auendo auuertito certi caritateuoli del detto paese, che stanziauano a Roma, e massimamente tre uescoui lllirici ouer Schiauoni, fatta congregazione della Nazione Schiauona ouer IUirica e fra loro raccolte molte limosine, con esse comprarno un sito nel Rione di Campo Marzio appresso Ripetta . . ." Camillo Fanucci, Storia delle opere pie di Roma, rukopis 1573.—85. g., u Kasanatovoj knjižnici u Rimu, Cod. 625. Sr. Ivančić II., 186.