VJESTNIK 2. (ZAGREB, 1900.)

Strana - 228

228 bili veoma savjestni ljudi, koji su s ponosom čuvali svoj stari „locus credibilis!" Izvorni spisi, prijepisi, knjige, elenki, zapisnici i drugi važniji spisi nalaze se u veoma dobrom stanju. Bude li mi dozvoljen češći pristup ovoj zbirci toli važnih spisa, nastojat ću još neke spise iscrpsti te sastaviti kratku povjest kaptola i prijegled njegovih važnijih spisa. * * Puto non ingratam fore lectori notitiam ab eo conscriptam, qui et ipse lugubrem scaenam oculis conspexit et complura*fida relatione accepit. Recensio autem id maxime confirmabit: Parva saepe scintilla excitât incendium. §• 1Occasio rebellionis. Ad dietam anno 1751. Posonii indictam vi officii comparuit spectabilis dominus Josephus Raffay, supremus nempe comes duorum comitatuum, Zagrabiensis et Crisiensis. Mox oblata est ei occasio congerendi excellentissimo domino comité Georgio Erdödy, judice curiae Regiae, bona Montis Claudii et alia in Croatia possidente, qui singularem super congressu hoc prodidit laetitiam, tanquam nactus virum, ex quo de bonis suis, de eorum administratione ac officialium statu melius informari posset ac a quocunque alio. Interrogat multa dominum Raffay, reponit pauca: velut parum habens, quod vel in proventuum depraedicationem vel in officialium tandem depromere posset. Addit tarnen, si diligens administrator, vel plenipotentiarius, vel arendator, vel quocunque nomine oeconomus bonis praeficeretur, utra triplum bona Georgiana portionis proferre posse ; se quidem scire dominum comitem ex bonis suis non nisi 8 millia florenum annua habere: at si placeret ea sibi exarendare pro aliquot annis, etiam 30 millia fl. in aerarium comitis se quotannis illaturum. Placuit comiti propositio: ergo ad contractum per 10 annos sub titulo arendatoris et plenipotentiarii cum domino Raffay celebrandum comes descendit, a quo per intervalla diaetae solemnitatibus debitis roboratus fuit. Redit domum renunciatus novus oeconomus. Ergo mox Raffayus exauthoratis compluribus officialibus novam administrandae rei arripit viam. Possessiones perlustrat, possessores convocat, ac census annuos altero tanto auget. Reclamabant subditi Erdödyani, praesertim Moszlavienses, sed fructu nullo. Interea tarnen auctariis ejusmodi qualibuscunque non nisi 16 millia fl. primo anno conflari poterant. Id quod gravissime comes tulit, post tam disertam supra memorati proventus fidem sibi factam. Accedit haec res plenipotentiarium, animumque movit ad investigandos omnes aeris corrigendi modos, quo adeo factum, ut montanistae singuli novas super vineis confectas littrras solvere debuerint, praeterea a silvis, lignatione, et quibuscunque beneficiis praestationem conferre, licet hactenus non usitatam, quinimo uxores omnium subditorum mandatum accipuint certam quantitatem stupae nendo in -fila convertendi ad dominii emolumentum: qua de causa per pagos omnes pensa ejusmodi distributa sunt. Quo vero mulieres hanc occupationem pacatius aggrederentur extemplo animatae, dominus Raffay in bonis suis Dubovec et Raven non procul Crisio