ARHIVSKI VJESNIK 11-12. (ZAGREB, 1968-1969.)

Strana - 224

Vlada, najprije, u tom nalogu od 19. VIII 1817. napominje kako je iz Beča stigao popis građe koju treba poslati u Kućni i dvorski arhiv. Zatim nalaže Kapetanatu da pronađe »osobu svog punog povjerenja, koja će izdvojiti i klasificirati gore spomenute dokumente (tj. one iz popisa dostavljenog iz Beča, op. B. S.), možda rasute i ispremiješane, s obzirom na sadašnje stanje nereda u arhivu, prouzrokovano požarom palače Kneževa dvora«; nakon što dokumenti budu pronađeni, bit će briga Kapetanata da ih »zajedno s njihovim popisom smjesti u posebnu dobro pripremljenu škrinjicu, koju će prvom prigodom poslati državnim brodom na adresu Vlade u Zadar, uz istovremenu obavijest o otpremi«. U pogledu ostale građe političkog arhiva u Dubrovniku, kaže se dalje u istom vladinu nalogu, Dvorska centralna organizaciona komisija nije mogla donijeti shodne odluke, jer je katalog te građe redigiran na takav način da se iz njega ne vidi njen pravi sadržaj; te arhivalije treba najljubomorni je čuvati, a uz to pronaći osobu, s potrebnim znanjem i slobodnim vremenom, koja bi mogla izraditi »u odgovarajućoj formi, potpun i precizan katalog« istih arhivalija. U tom smislu Vlada skreće pažnju Kapetanatu na o. F. M. Appendinija, rektora dubrovačke gimnazije, osobu naročite erudicije i verziranu u dubrovačkim starinama, te koja bi, stoga, bolje nego itko drugi, mogla udovoljiti intencijama viših vlasti. Da ne bi trpjeli redovni poslovi koje Appendini obavlja kao rektor gimnazije, mogao bi mu se za inventarizaciju arhiva dodijeliti sposoban pomoćnik kao što je Baro Betera (sada tajnik Općine u Dubrovniku, a nekada podsekretar Dubrovačke Republike), ukoliko Okružni kapetanat nema nekih razloga za isključenje Betere iz tog posla. Appendiniju i Beteri može se dodijeliti i jedna kancelarijska sila radi ubrzanja njihova rada

85

. na ovoliko pergamena kolika je kopija koju Vam ovdje na transparentu prilazem, a drugi na papiru od kojega kopiju imali ste. Je li, ovo priobštenije zakono ili ne? ... ja nisam rad, da se ovo pita, i za to Vas prosim, da bude sub sigillo amicitiae et taciturnitatis« (v. J. Jireček, Jedan list Vuka Stef. Karadžića i devet listova Jeremije Gagića pokojnomu J. P. Šafafiku, »Starine« JAZU, Zagreb 1882, str. 199). Neistinitost ove Gagićeve priče, bar što se tiče isprave Kulina bana, utvrdio je i prikazao G. Cremošnik u raspravi: Bosanske i humske povelje srednjega vijeka (»Glasnik Zemaljskog muzeja u Sarajevu«, n. s. sv. III, Sarajevo 1948 ,str. 104 i slijed.) Vidi o tome i: J. Vrana, Da li je sačuvan original isprave Kulina bana (»Radovi Staroslavenskog instituta, knji. 2, Zagreb 1955, str. 5—6). Među službenim spisima lokalnih organa u Dubrovniku, kao i onih pokrajinskih u Zadru, nisu nažalost sačuvani detaljni izvještaji iz kojih bi se mogle razabrati pojedinosti i točan obim štete koju je Dubrovački arhiv pretrpio u požaru 5/6 V 1817. Komesar gradske policije u Dubrovniku izvijestio je 6. V 1817. Dubrovačku općinu ovako: »La notte dei 5. ai 6. successe un incendio nel Fabricato dei forni militari. Mi riferisco quindi al mio N. 27/p. r. ove do le dettagliate informazioni sui caso« (HAD, Spisi Općine dubrovačke, br. 707 zaprimljen 12. V 1817). Detaljni izvještaj koji se tu spominje, nije dosada pronađen ni u Dubrovniku niti u Zadru. Isti policijski komesar javio je 7. V 1817. istoj općim slijedeće: »Questa mattina cessô il fuoco colla distruzione d'una porzione del Palazzo governiale; il rimanente quindi della giornata, colla porzione della notte seguente si è occupata nel smorzare in diverse parti del detto Palazzo il fuoco che vi era rimasto par cosi garantire qualunque funesto evento« (Isto, br. 703 zaprimljen 12. V 1817). U mjesečnom izvještaju, za svibanj 1817. godine, kojega je Okružni kapetanat u Dubrovniku proslijedio Vladi u Zadar, komesar policije ponovno naglašava, da su dvije glavne želje stanovnika Dubrovnika: 1. restauriranje Kneževa dvora »dopo il disgraziato incendio della massima parte del Pubblico Palazzo«, i 2. da se na drugo mjesto presele vojne peći. On obrazlaže kako je Dvor »il principale ornamento della citta«, pa stanoništvo želi da se što prije obnovi-popravi. Nadalje, kada bi vojne peći ostale gdje su sada, . . . »sarebbero in mezzo tra il Palazzo Pubblico da una parte ove esistone gli archivi nei quali sono registrati i crediti del Governo, dell'Opera Pia, e dei particolari, e dall',altra parte tra il Corpo di Guardia alia quale è contigua la C. di Dogana, deposito délie merci dei negozianti« (HAD, OK 1817, br. 90/Pr.). 85 HAZ, Mise. 23 — Poz. 40, 24—25. 224