ARHIVSKI VJESNIK 4-5. (ZAGREB, 1962.)
Strana - 382
staviti da ih oni fizički ili kemijski oštećuju i uništavaju. Fenol, krezol i lizol (derivat krezola) ne upotrebljavaju se kao sredstva za dezinfekciju arhivske grade i knjiga, ali se kao vodene ih uljne otopine upotrebljavaju za dezinfekciju podova, namještaja i sanitarnih uređaja. c. Timol — _ izapropilmetakrezol — 1 CH3 Cs H3 4 OH (CH3) 2 3 OH. Timol dolazi u obliku bijelih kristala koji sublimiraju kod 51°C. Ima odlična fungicidna svojstva, ali je dcsta skup, pa se zbog toga ne upotrebljava za dezinfekciju većih prostorija, nego se upotrebljava samo u manjim specijalnim komorama. Materijal koji se želi dezinficirati smješta se na odgovarajući način u komoru. iNa dnu komore montira se sijalica od 100 W, a iznad nje stakalce na koje se stavljaju kristali timola. Od topline koju razvija sijalica timol sublimira (pretvara se u plinovito stanje). Na 1 kubni metar zapremine komore uzima se oko 60 g timola. Materijal koji se želi dezinficirati mora ostati u komori najmanje 24 sata, a dobro je da ostane i nekoliko dana. Alko ostaje više dana mora se sijalica u komori svaki dan upaliti na najmanje 2 sata, jer se pare timola kristaliziraju na hladnijim mjestima, zbog čega se smanjuje koncentracija para timola u komori, a time se smanjuje i njegovo dezinfekciono djelovanje. Važno je imati u vidu da timol djeluje površinski, pa je prema tome potrebno da njegovom djelovanju bude izložena što veća površina zaraženog dokumenta odnosno knjige.. Timol ne oštećuje kožu i pergamenu, pa se može upotrebljavati za dezinfekciju i ovog materijala. Međutim on omekšava i postepeno otapa ulja i lakove, pa se njime ne smiju dezinficirati uljane slike, a sama komora za dezinfekciju ne smije biti iznutra premazana uljanom bojom. Nedostatak-mu je što brzo hlapi, pa je njegovo zaštitno dezinfekciono djelovanje prilično kratkog vijeka. Želimo li dezinficirati pojedine dokumente ili knjigu, može se primijeniti jedan drugi postupak Pojedinačni listovi dokumenata ili knjige premazuju se sa 2'°/o-tnom otopinom timoila- u alkoholu i među bugačicama stavljaju u prešu na najmanje 24 sata, a još bolje na nekoliko dana. Ovaj postupak, kada se radi o pojedinačnim dokumentima, ekonomičniji je nego dezinfekcija u komori. Kao preventivnu mjeru neki autori preporučuju da se među listove knjige stave komadići bugačice ili filter papira namočenog u neko dezinfekciono sredstvo kao što su timol ili pentaklorfenol. d. Soli teških metala, kiseline, lužine, alkoholi. Neke soli teških metala kiseline, lužine i alkoholi također imaju dezinfekeiona svojstva, ali se obično ne upotrebljavaju za dezinfekciju arhivske građe jer je u većoj ih manjoj mjeri oštećuju (osobito kiseline i lužine). Prije se u nekim slučajevima i za dezinfekciju arhivske građe upotrebljavao sublimat — živin klorid — HgCl2. Sada kada postoje mnogo bolja dezinfekeiona sredstva on se Više skoro ne upotrebljava za tu svrhu. Upotrebljava se kao dezinfektams kod priprave nekih vrsta anilinskih tinta. Kao dezinfektams kod priprave škrobnog ljepila se između ostalih sredstva katkada upotrebljava i stipsa — alaun — kalijev aluminijev sulfat — KAISO4. e. Formalin. Za dezinfekciju arhivske građe i knjiga najčešće se upotrebljava formalin koji, ako se s njime radi kod normalnog pritiska, ima izrazito baktericidno i fumgicidno djelovanje, a skoro nikako ne djeluje.
