ARHIVSKI VJESNIK 4-5. (ZAGREB, 1962.)

Strana - 381

ih odbijaju i onemogućavaju im pristup arhivskom i bibliotečnom materijalu. Potrebno je napomenuti da ima sredstava koja imaju osobinu da uništavaju mikroorganizme i insekte, pa čak i glodavce (etilenoksid), druga uništavaju samo mikroorganizme (formalin), treća samo insekte (DDT), četvrta insekte i glodavce (cijanovodik). Od dobrih sredstava za dezinfekciju i dezinsekciju arhivske građe i knjiga traži se ovo: 1. da ne oštećuje papir, pergamenu, kožu i druge materijale koji sačinjavaju arhivsku građu i (knjige, 2

S da nisu higroskopna, 3. da ne bojadišu knjige i dokumente, 4. da nisu previše hlapiva, 5. da su dovoljno stabilna i postojana, "' 6. da uspješno i dovoljno brzo ubijaju mikroorganizme, odnosno insekte (di jedne i druge) u svim stadijima njihovog razvoja, 7. da su što manje otrovna za ljude, 8. da nemaju neugodan miris, 9. da im je upotreba dovoljno jednostavna, 10. da su dovoljno jeftina. Kemijska sredstva koja se upotrebljavaju za dezinfekciju i dezinsekciju dijele se na fungicide i baktericide — sredstva koja uništavaju mikroorganizme — i ineskticide koji uništavaju insekte I jedna i druga sredstva mogu biti anorganske ili organske prirode, a mogu se nalaziti u plinovitom, tekućem ili krutom stanju-. Svako takvo sredstvo obično sadržava određeni procenat aktivne supstancije, kojoj se dodaju neki manje aktivni ili neaktivni dodaci koji imaju ulogu nosioca. U daljem ćemo razmotriti razna deziinfekcioma i dezinsekciona sredstva, njihov način djelovanja i upotrebe, sa posebnim osvrtom na ona sredstva koja se najčešće upotrebljavaju za dezinfekciju ili .dezinsekciju arhivske građe, namještaja i spremištaII, DEZINFEKCIONA SREDSTVA a. Klorni preparati. Klorni preparati imaju odlična baktericidna i. fungicidna svojstva. Međutim zbog svog oksidacionog djelovanja uglavnom se upotrebljavaju kao sredstva za izbjeljivanje (čišćenje) papira, a rjeđe kao dezinfekeiona sredstva. Dobro dezinfekciono djelovanje imaju: klor, kalcijev hipoklorit — Ca (OCl)2, natrijev hipoklorit

— NaOCl, klorna voda (otopina plinovitog klora u vodi), kloramin B — C» H> SO Ništa Cl 3 H>0 kloramin T — CH3 CO H4 SO2 NNa Cl 3 H2O, klorni kreč (smjesa kalcijevog klorida — CaCl2, gašenog vapna — Ca(OH)2 i kalcijevog hip oki or ita). Svi ovi preparati imaju jako oksidativno djelovanje, pa djeluju na mikroorganizme tako da ih oksidacijom razgrađuju. Među klornim preparatima koji se upotrebljavaju za dezinfekcijiu trerba spomenuti i pentakilorfenol — (PCP) — CO CI5 OH ili njegova natrijeva sol. Cô Ois ONa, koji se upotrebljava kao 0,1%-tna otopina u vodi ili nekom oragnskom otapalu. (Neki autori spominju da se upotrebljava 5%-tna otopina). Nedostatak mu je što je dosta hlapiv. Upotrebljava se uglavnom za dezinfekcije pojedinačnih knjiga ili svežnjeva arhivske građe. h.Fenoli, krezoli i njihovi derivati. O djelovanju ovih preparata na mikroorganizme postoje različita mišljenja i teorije, ali se maže pretpo— 381 —