Ciszterci rendi katolikus gimnázium, Baja, 1883
ura petenda est. Nam qui libeuter audiunt et magis attendunt et facilius credunt, plerumque ipsa delectationc capiuntur, nonnumquain admiratioue auferuntur. 1) Natura et liic loqu nti monstrat iter, quae auribus naturalem quandam imposuit vocum ouinium mensionem et admonet esse quosdam certos cursus conelusionesque verborum. Itaque et longiora et breviora iudieat et perfecta ac moderata semper exspectat; niutila sentit quaedara et quasi decurtata, quibus tainquam debito fraudetur, offenditur. 2) Syllabae e litteris clarius sonantibus, item verba ex eiusmodi syllabis suavitate facilius in animum insinuant; et verborum aliud alii iunctum pulchrius sonat. Quaerenti ad res asperas ipso auditu aspera praesto erunt; magnifico et huinili, sublimi et sordido suuin euique voee signuin tribuendum est. Et eic per favorem concilianduni et affectus exeitandos ad ornatus necessitatem pervenimus. Ornatum est, quod perspieuo ac probabili plus est. 3) Et duae illu strandae orationis partes, quarum altéra dici postulat orrate, altsra apte, lianc habent viin, ut sit quam maximé iucunda, quam maximé in sensus eoroum, qui audiunt influat. 4) Na'.n oratio sicut corpus hominis ea demuiri pulchra est, in qua non eniinent venae, nec ossa numerantur, sed temperatus ac bonus sanquis implet membra et exurgit toris ipsosque nervos rubore tegit et decore commendat. 5) Hoc plurimum valet nostra haec oratio, lioc proprium sibi vindicat: orcare dicendo ad animos fiectendos. Emendate tantum ac lucide dicentis officii plus, ubi vitiis earet, virtutis praemium tenue est. Praeclare Tullius: invenire et iudicare, quid dicas, magna illa qutdem sunt et tamquam auimi instar in corpore, sed propria magis prudentiae. 1 5) Erit igitur iam suo sensu elo([uens, qui ita dicet, ut probet, ut deleetet, ut flectat. Probare necessitatis est, delectare suavitatis, flectere victoriae. 7) Triplicis huius muneris necessitas clara quum animo oblata est et omnes orationis partes consilio, ut vis affectibus et voluntati inferatur, ordinantur, neque perspicuitate et praecisione soluin doceant, sed et ornamento delectent: patefacta via loqueiuli artis est seu eloquentiae itat' íloxriv. Quamquam Athenaruin opinione 8) et Pisistratum et Clistbenem di cendo valuisse docemur, quod vei ex eorum vita primas in liberó populo partes agenti facile coniici licet, tainen ante Periclem, cuius seripta quaedam fernntur, et Thuydidem littera nulla est, quae aliquem or natum habeat et eloquentis esse videatur. Seripta autem oratio maximé propriam prae se fert indolem, quae differat ab aliis, et históriáé et pliilosophiae scientiis et a poetarum artifieio et ostendit accuratam diligen1) Quintil. VIII. 3. 5. — 2) Cic. Orat. 53. — =») Quintil. VIII. 3. 61. — *) Cic. De Orat. III. 29. — 5) Dialógus de Oratoribus 21. — 6) Cic. Orat, 14. ') Cic. Orat. 21. — 8) Cic. Brutus. 7.
