Schematismus cleri archidioecesis Colocensis et Bacsiensis, 1942

BREVIS NOTITIA HISTORICA DE PROVINCIA ET ARCHIDIOECESL

Archidioecesis et Provinciae nostrae S. Stephanum, proto- regem Hungáriáé Apostolicum anno 1000. conditorem, ej usque primum archiepiscopum et metrópolitam Astricum fuisse, historica documenta ac investigationes historicae-criticae clare docent. Scriptores domestici antea haud parum disputabant de unione dioecesium Colocensis et Bacsiensis. Ex sententiarum antiquarum propugnatoribus alii (Fejér etc.) fundationem sedis Bácsiensis S. Stephano attribuunt, eandemque temporibus S. Ladislai regis (circa annum 1090.) ad dignitatem metropoliticam evectam ac circa annum 1135. cum Colocensi canonice unitam fuisse affirmant; alii (Katona etc.) vero originem sedis Bácsiensis S. Protoregi abjudicantes, dioecesim hanc sub S. Ladislao e Colocensi excisam et simul jure metropolitico donatam, tardius vero sub annum 1135. iterum cum Colocensi unitam fuisse contendunt.

Innixis tamen argumentis historiographorum recentiorum, praesertim Dris Julii Városy (Cf. Schémat. Coloc. 1885., 1879. etc.) cum certitudine historica statuere possumus statum antiquum Archidioecesis fuisse sequentem:

Archiepiscopi Colocenses usque ad finem saeculi XI. Co- loczae residebant. S. Ladislaus circa a. 1090. adjunxit regno Hungáriáé provinciam Syrmiensem, eam que jurisdictioni Archiepiscopi Colocensis subjiciens, simul designavit praeter Coloczam aliam archiepiscoporum Metropolim in parte centrali Archidioecesis, oppidum scilicet Bács. Ex hoc tempore archipraesules Colocenses, tamquam et praefecti supremi militares finitimorum meridionalium, saepe, imo a saeculo XIY. fere continue in Bács commorabantur.

Item praeter Colocense adfuit etiam in Bács Capitulum insigne Metropolitanum.