Hat (hét) nemzedék. A Manno család története - Budapest Történetének Forrásai 12. (Budapest, 2015)

Függelék

πτομέρεια οι απολογισμοί - η τιμή των δωρεών που έστελναν στους δασκάλους, όπως: καφέ, ζάχαρη κλπ.

Μετά την ολοκλήρωση των νομικών σπουδών του, ο János έκανε πρακτική εξάσκηση στη Βασιλική Οικονομική Υπηρεσία (Camera Hungarica). Επικαλούμενος την ηλικία του και το τη θέση του ζήτησε, το 1826, την χειραφέτησή του σαν ενήλικου. Από τότε έπαιρνε μόνο μετρητά: το 1826 έλαβε 11.463 φιορίνια, προφανώς ως υπόλοιπο του κληρονομικού μεριδίου του, την ίδια χρονιά παρέλαβε, μαζί με την Zsófia, τα ασημικά της οικογένειας, αλλά το 1827 πήρε μόνο 1.746 φιορίνια. Οι οικονομικές εκθέσεις της χρονιάς 1826-27 μας αποκαλύπτουν το ποσό της διατροφής που αναλογούσε σε κάθε μέλος της οικογένειας. Ο János δεν αναφέρεται στις εκθέσεις αυτές, ίσως επειδή απούσιαζε, αλλά δεν αποκλείεται να είχε δικό του νοικοκυριό στην Πέστη.

Για την εκπαίδευση του István - στα χρόνια που καλύπτουν οι απολογισμοί των κηδεμόνων - δαπανήθηκαν πολύ λιγότερα χρήματα. Αυτό οφειλόταν εν μέρει στη νεαρή ηλικία του, αφού η σχολική του εκπαίδευση άρχισε αργότερα, και εν μέρει στο ότι το μεγαλύτερο μέρος των σπουδών του το έκανε στην Πέστη. Στην αρχή αφομοίωνε τις βασικές γνώσεις με τη βοήθεια οικοδιδασκάλου και στη συνέχεια, μεταξύ 1821 και 1823, τελείωσε τις τρεις τάξεις γραμματικών γνώσεων το Γυμνασίου των Πιαριστών της Πέστης, με καλά αποτελέσματα. Σε ηλικία 10 ετών τον έστειλαν στο Jászberény, προ παντός για να μάθει την ουγγρική γλώσσα.20 Στο ακαδημαϊκό έτος 1824/25 σπούδασε στο Eger και στο ακαδημαϊκό έτος 1825/26 στο Nagyvárad. Στη συνέχεια, κάτω από την επίβλεψη οικοδιδασκάλων και φροντιστών, φοίτησε στη διετή φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου της Πέστης, παράλληλα όμως, μαζί με τη Zsófia μάθαιναν, με τη βοήθεια καθηγητών, και ιχνογραφία και γλώσσα. Από τα σωζόμενα σχολικά του βιβλία και τετράδια διαπιστώνεται, ότι πέρα από τα ουγγρικά μάθαινε γερμανικά, γαλλικά και αγγλικά, και, πιθανώς, όπως και ο János, ήταν γνώστης της ελληνικής και της βλαχικής γλώσσας.

Η σχολική εκπαίδευση των δύο αγοριών - ιδιαίτερα του János - ακολουθούσε, μάλλον, το πρότυπο των ευπατριδόπαιδων των επαρχιών.

Οι γυμνασιακές σπουδές δεν εκπλήττουν: πολλοί ευκατάστατοι έμποροι της Πέστης, κυρίως δε οι μεγαλέμποροι, έστελναν τους υιούς τους να σπουδάσουν στις πρώτες τέσσερις τάξεις του γυμνασίου και πολλά παιδιά τελείωναν και τις έξι τάξεις, συνήθως στην πόλη όπου κατοικούσαν. Μετά την ολοκλήρωση των γυμνασιακών σπουδών όμως συνήθως αποκτούσαν τις αναγκαίες για την άσκηση του εμπορικού επαγγέλματος γνώσεις στον εμπορικό οίκο του πατέρα

20 Στην εκμάθηση της Ουγγρικής γλώσσας ήταν επιτυχής. Ενώ τα γράμματα του János συνήθως ήταν στα Γερμανικά, μερικές από τις επιστολές του István γράφτηκαν στα Ουγγρικά. Τα υπέγραφε ως Pista [«Στέφος»] Manno όπως Kat τις αποδείξεις των λογαριασμών του.

19