Notitia hungáriae novae historico geographica (Budapest, 2012)
Zala vármegye
SECT. I. DE OPPIDIS PENINSULAE MURAKÖZ. CSÁKTORNYA, NEO ZRINIUM 493 porkoláb vocant, id quoque adtinet, ut admensam publici tributi Muraköziae portionem, cum cura exigat, inque rationes sollicite referat. Caverunt nimirum he[p. 120]ri peninsulae,1 ne magistratus Szaladienses, sicuti fit in processibus reliquis, vel imperent tributa Muraköziensibus, vel ea cogant. Quod uti a Zriniis profectum aiunt, ita eo putant valere, ne provinciales peninsulanorum rem familiarem intimius pernoscant. Agri, qui arci, et oppido circumfunditur, mira est opportunitas, ad agricolandum. Itaque proficit frumento, cui accipiendo granarium non longe exaedificatum videas, trium utique contignationum, quas imbrex contegit. Est et phasianorum vivarium, sed quod contemerare, tunc etiam cum extra septa provolat, severe prohibitum est. Eadem et venatus ratio, vetita nimirum, neque nobilibus libera. Promontoria vineatica tribus propemodum mil- liaribus ab arce dissident. Id in compendiis herilibus censeas, quod ius montanum, et decimas non vino aestimet, sed aere. Atque eae quidem vineae, quae sunt in arcis ditione, fere sine impensa coluntur. Vicorum nempe, qui sunt proximi ad vineta, opera huc impenduntur, quantovis agrestium2 beneficio, neque enim praeter vineaticum hunc laborem quidquam sive census pendunt dominio, [p. 121.] sive alterius operis. Vinum nisi per vasa singula emitur, quorum quae sunt maioris modi urnas decem capiunt, quinque modi minoris: haec Polovnák, illa Stwertinák incolae vocant. Iam et Silesii mercandis huius orae vinis consuescere inceperant. §.VIII. Oppidum arci adsitum, neque infrequens, neque extra modum copiosum est. Incolae rariores Hungari sunt, omnium copiosissimi Croatae. Plerique non tam opificiis vivunt, quam agricolatione, fructus non plane nullius, si caelum operas fovit benignius. Inest ei templum religiosorum Ordinis Divi Francisci Seraphici provinciae Croaticae Sancti Ladislai. Recens ea3 coepta est erigi, sed iam consummata. Aere vigescit crasso, si pluvia sit tempestas, si cesset nebulis, obscuro, quas tamen venti, quos secum trahunt flumina, tempestive disiiciunt, ne possit lentescere aér. Quod ventus potissimum ex Styria illapsus, et aquilones domestici praestant. Haec de Csáktornya, [p. 122.] Arx Neo Zrinium SYNOPSIS' Author et aetas Neo Zrinii: fuit Tureis invisum §. I. Eius habitus §. II. Belli Muraköziani occasio: Stroczii virtus: Neo Zrinio imminet Vezirius: ducum de munitione ea consultationes: defensandum statuunt §. III. Tureis adpropinquantibus Vangurius Neo Zrinio imponitur: eius curae: obsidionis fervor: Vangurio vulnerato Tassius substituitur §. IV. Eruptio in hostes decernitur sine successu: obsessorum res arctae: Montecuculus munitionem invisit, destrui, concremari iubet: capitur 1 corr. cxpaeninsulae 2 corr. ex aggrestium 3 sc. sacra aedes. 4 add. a nobis 1 Synopsis addita est a nobis ex notis marginalibus composita. agri qualitas. Oppidum Csáktornya quomodo in se comparatum.
