Notitia hungáriae novae historico geographica (Budapest, 2012)

Sopron vármegye

112

COMITATUS SOPRONIENSIS PARS SPECIALIS

capto laurino, hospitio isthic accipitur V. Capitulum.

Proclive enim fuerat hosti, ex eo propugnaculo, vicinas quasque urbes, arcesque, sub iu- gum trahere. Quam tamen cladem, non averruncavit modo benignum numen; sed perfugium etiam esse voluit urbem nostram, V Capituli Iauriensis. Cognosci id potest, ex anni MDXCVTI. decreto; ut mirari subeat animum, quid Semproniensibus in mentem venerit, quod sacros istos hospites, exhorruerint. Libertati profecto urbis, provisumh-) voluere Status et Ordines. Atque demigravit sane hinc Capitulum, laurino, prodigiosum ad modum intercepto, idque sine ulla Semproniensium noxa, quod, rogata anno MDXCIX. lege, publico decreto''1 sancitum legas, [p. 29]

§.XIX.

Tumultus

Botskaianus

init:

qua oram hanc foedaverit calamitate:

Surgente postea seculo XVII. intestinis bellis collidi coepit Hungária, quae tempestas plerumque e Transilvania exorta, regnum universum, subinde opinione celerius, in transversum egit. Nunc tragoediam commemorabimus, quam Botskaius, Transilvaniae princeps, obtentu libertatis, edidit. Supervacuum fuerit, caussas belli,kJ et incrementa, quae brevi temporis intervallo grandia fieri1 coeperunt,2 expromere denuo: satis habebimus, quae, ea tumultuatione, ad Sempronium gesta sint,3 et quam sibi laudem urbs nostra, ex tempestate illa, comparaverit, commemoravisse. Fidem vero sequemur, non vulgi, narrationibus patrum fallentis; sed virorum cordatissimorum, qui tunc summae rei, in urbe, moderabantur, schedis memorialibus. Universim, de eius temporis calamitate, qua haec ora foedata fuit, a male quietis Hungaris, Istvánffyus:1 Gregorius, inquit, Nemethius, unus ex Haidonum ductoribus, per insulam Csallóköz,4 cum octingentis sociis et ala Tartarorum, Danubium ad Samariam et Raikamf transivit, et regiones Transdanubianas, paribus incendiis et latrociniis, ad defectionem sollicitavit,6 primusque7 oram illam amoenissimam,8 lacus Förtönis,9 oppidis, instar urbium amplissimis, conspicuam, urendo, et populando vastavit}0 Egregiam, recuperandae libertatis rationem! Et haec quidem, ulteriore lacus parte, gerebantur. Neque mitior citerioris littoris fortuna fuit. Nam, subdit, post quasdam Nemethii expeditiones memoratas, laudatus auctor:" Kis-Martonium,n Fracnonem, et eam oram omnem, quae inter Arrabonam12 et CdttYi&m12 fiumina versus Viennam, et Novam Urbem est, urendo et populando vastavit, abducto passim in servitutem, ingenti populorum utriusque sexus numero, nullo Germanici, aut Hungarici14 nominis discrimine, ac incredibili maioris minorisque pecoris multitudine, reliqua. Solum hactenus Sempronium intemeratum mansit eo, quod mille et quingenti equites Germani, et sex peditum vexillationes ducibus

h * Articulo XXXIX.

II Articulo XLii.

k') Expromsit eas Franciscus Kazy S. I., Historiae Hungaricae Lib. <i. pp. 33-35.>'"

1 add. a nobis 1 core, ex coepit 3 corr .ex sunt 4 per insulam Csallóköz add. a Belio 5 Istvánffy 1622. p. 828. Raicam 6 Istvánffy 1622. p. 829. solicitavit 1 Istvánffy 1622.1. c.primumque 8 Istvánffy 1622. 1. c. amaenissimam 9 Istvánffy 1622.1. c. Fertonis 10 Istvánffy 1622.1. c. pervastavit 11 III Istvánffy 1622. p. 829. Quismartonium 12 Istvánffy 1622. 1. c. Arrabonem 13 Istvánffy 1622. 1. c. Laitam 14 Istvánffy 1622. 1. c. Ungarici

1 Vide Istvánffy 1622. pp. 828-829.

" Vide Istvánffy 1622.p. 829.

III Numeri libri paginarumque a nobis suppleti. Cf. Kazy 1737. pp. 33—38-