Szilágyi András (szerk.): Ars Decorativa 15. (Budapest, 1995)
VADÁSZI Erzsébet: „Magyar Versália" - Jelzett sarokszekrények Eszterházán
considérer aujord'hui Eszterháza, sans compter ses multiples curiosités, comme une antiquité assez bien conservée et reflétant bien la pompe de Versailles, mais dont l'âme est déjà morte, et qui, dans sa décadence actuelle n'est plus que l'ombre, bien que l'ombre superbe, de la fastueuse cour princière d'antan, de ce château de fée qu'elle était.» NOTES 1. Wir bewunderten die verschiedenen glänzenden Darstellungen und die feenmässigen Flammengebäude, womit immer ein Gesandter den andern zu überbieten gedacht hatte. Die Anstalt des Fürsten Esterházy jedoch übertraf alle die übrigen. Unsere kleine Gesellschaft war von der Erfindung und Ausführung entzückt... so ging man doch lieber in das Esterhazysche Feenreich wieder zurück. Dieser hohe Botschafter hatte diesen Tag zu ehren, sein ungünstig gelegenes Quartier ganz übergangen und dafür die grosse Linden-Esplanade am Rossmarkt vorn mit einem farbig erleuchteten Portal im Hintergrund aber mit einem wohl noch prächtigeren Prospekte verzieren lassen. Die ganze Einfassung bezeichneten Lampen. Zwischen den Bäumen standen Lichtpyramiden und Kugeln auf durchscheinenden Piedestalen: von einem Baum zum andern zogen sich leuchtende Guirlanden, an welchen Hängeleuchter schwebten. An mehreren Orten verteilte man Brot und Würste unter das Volk und Hess es an Wein nicht fehlen" (Goethe: Dichtung und Wahrheit). 2. Voit Pál: A barokk Magyarországon (Baroque en Hongrie). Budapest, 1970. p. 73-78 és p. 90. 3. Jacoby, Nicolaus: Beschreibung des hochfürstlichen Schlosses Esterhász im Königreiche Ungern. Vienne, 1794.; Vályi, András: Magyarországnak leírása (Description de la Hongrie). Presbourg, 1794. La partie qui traite Esterháza est reprise par Vahot, Imre dans Magyarország és Erdély képekben (La Hongrie et la Transylvanie par l'image), II volumes, Pest, 1853, pp 17-27: „Akik e várnak belső Hertzegi épülettyeit a nagy kertekkel, s külömbféle válogatott ízlésű alkotásait szemlélhették, mind tsudálva s tisztelve ítélnek annak méltóságos voltáról s Magyar Ország paraditsomának vagy a magyar hírmondónak szóllása szerént Magyar Versáliának méltán nevezik (Ceux qui ont pu contempler les édifices princiers intérieurs et les grands parcs de ce château, ainsi que les différentes oeuvres d'art d'un goût raffiné, tous parlent avec admiration et respect de sa somptuosité et l'appellent, a juste titre, le paradis de Hongrie ou, d'après l'expression de la gazette hongroise, Versalia hongroise)." 4. Bessenyei, György: Az Eszter-házi vigasságok (Les festivités d'Eszter-háza). Imprimé en Fan 1772. p. 13-14. 5. Antoine Joseph Zorn de Bulach (1736-1817), gentilhomme originaire de Basse Alsace, officier dans la guerre de sept ans, membre du cortège du cardinal prince Louis Edouard de Rohan (1734-1803) écrit le souvenir de son séjour en Hongrie (1771-1774): L'Ambassade du prince Louis de Rohan à la cour de Vienne. Notes écrites par un gentilhomme, officier supérieur attaché au prince Louis de Rohan ambassadeur du roi et publiées par son arrière-petit-fils le Baron Zorn de Bulach. Strasbourg, 1901. Reflexion de la part de la recherche hongroise: Ignacz Kont. Az eszterházi vigasságok egy franczia tanúja (Un témoin français des festivités d'Eszterháza). Századok (Siècles) 1910. p. 124-125. 6. Kaspar Risbeck: Briefe eines Reisenden Franzosen über Deutschland an seinem Bruder zu Paris, übersetzt von K R Zürich, 2 e éd. Cité par Géza Birkás: Francia utazók Magyarországon (Voyageurs français en Hongrie), Szeged, 1948. Birkás considère Kaspar Risbeck, comme l'auteur et non pas comme le traducteur de l'ouvrage. Risbeck est un publiciste suisse de langue allemande. Cité par G. Győrffy Katalin: Kultúra és életforma a XVIII. századi Magyarországon. (Idegen utazók megfigyelései). (Culture et mode de vie en Hongrie au XVIII e siècle. Observation des voyageurs étrangers), Művészettörténeti füzetek 20. Budapest, 1991. p. 130., János Hárich: Eszterháza. Budapest, 1944. p. 69-70. 7. Selon la littérature spécialisée, Gottfried Edler von Rotenstein était un gentilhomme autrichien, mais les recherches plus récentes l'identifient avec le comte János Pálffy. Cf.: H. Balázs Éva: Ki volt Rotenstein? Egy forrás azonosítása. (Qui était Rotenstein? L'identification d'une source). Ars Hungarica. 1987. 15. 2 pp. 133-138. 8. Johann Bernoulli fils (1744 Bale-1807 Berlin) membre du Département des Mathématiques de l'Académie de Berlin. Il publia la collection citée à Berlin en 16 volumes et quelques supplément. 9. Aus der Zeit Maria Theresias, Tagebuch des Fürsten Johann Josef Khevenhüller-Metsch, Kaiserlichen Obersthofmeisters. 1. 1742-1744. Wien, Leipzig, 1907. Cf.: Győrffy, op. cit. p. 130. 10. H. Balázs É. op. cit. 133-138. 11. Zorn de Bulach, op. cit. 12. N" d'inv.: 24288. Cette encoignure est passé en possession du Musée des Arts Décoratifs du palais Esterházy de la rue Tárnok de Buda. Elle a été restaurée en 1962, par l'entreprise d'artisanat artistique de la capitale (Fővárosi Művészi Kézműves Vállalat) ce qui n'a fait qu'estomper davantage encore l'inscription au crayon du dessus de marbre, mais elle était encore parfaitemenet lisible lors de son inventoriage. Hauteur: 102 cm. profondeur: 73 cm.