Ciubotă, Viorel (szerk.): Satu Mare. Studii şi comunicări. Seria istorie-etnografie-artă 17-21/2. (2000-2004)
A. Istorie
Două privilegii imperiale din secolul XVIII referitoare la grecii din Satu Mare 43 praedictis aequaliter percipiendam perque memoratum iudicem exequendam experiatur. Nono. Iuribus seu consvetudinibus ab antiquo observari solitis in suo vigore deinceps quoque salvis remanentibus. Decimo. Ut supra declarata eorundem graecorum nationumque praementionatarum residentiae a quarteriis militum praesidiariorum nostrae maiestatis germanorum aeque ac hungarorum, sed et aliorum quorumcunque in quantum fieri posset in favorem quaestus exercitii eorundem immunes sint et exemptae. Undecimo. Ut amodo imposterum nemo praelibatorum graecorum, et nationum (nisi indubitata nobilitari praerogativa gaudens) in comitatus regni recipiantur, imo hactenus receptus pro non recepto habeatur, cerum omnes et singuli, eiusmodi graeci et nationes nobilitar praerogativa minus qaudentes in numerum et caetum reliquorum dictorum graecorum et nationum adstricti sint, et saepius fatae camerae nostrae Scepusiensi dependentiae subsint. Duodecimo et ultimo. Liberum quoque exercitium iisdem graecis in locis in quibus degerint etiam cum intertentione ministri ipsorum religionis admittitur, ita tamen ut idem minister seu parochus eorum sanctae romanae ecclesiae unitus esse et ab episcopo Munkacsiensi itidem unito dependentiam habere debeat, et teneatur. Nos itaque huiusmodi humillima supplicationo nominibus et in personis supramemoratorum graeci ritus negotiatorum in praespecificatis supradicti regni nostri Hungáriáé superioribus degentem et commorantum nostrae, modo quo supra porrecta maiestati regia benignitate exaudita clementer et admissa praedeclarata puncta praesentibus literis nostris privilegialibus de verbo ad verbum sine diminutione et augmento aliquali inserta et inscripta quoad omnes earundem continentias, clausulas, et articulos, eatenus, quatenus eadem rite et legitime existunt emanata, viribusque eorundem veritas suffragatur rata, grata, et accepta habentes literisque nostris inveri, et inscribi facientes approbavimus, roboravimus, et ratificavimus, ac pro saepefatis graeci ritus negotiatoribus ipsorumque posteris, et successoribus universis perpetuo valitura gratiose confirmavimus. Imo acceptamus, approbamus, roboramus, ratificamusque et confirmamus salvis iuribus alienis. Harum nostrarum secreto sigillo nostro, quo ut rex Hungáriáé utimur impondenti communitarum vigore et testimonio literarum. Datum in civitate nostra Vienna Austriae, die prima mensis iulii anno domini millesimo sexcentesimo sexagesimo septimo. Regnorum nostrorum romani nono, Hungáriáé et reliquorum decimo tertio, Bohemiae vero anno undecimo. Copie autentificată, A. N. U,,fond Cancelaria aulica a Ungariei, A. 57, Libri regii, voi. XIII, p. 516-518 2. 1695 octombrie 10, Viena Protectionales pro privilegiato oppido Zathmariensi contra graecos et rascianos mercatores. Leopoldus etc. Universis et singulis fidelibus nostris, signanter vero illustri sacri romanis (stylus) demisse repraesentarunt maiestati nostrae fideles nostri prudentes, ac circumspecti iudex, caeterisque cives et inhabitatores privilegiaţi oppidi nostri Zathmariensis. Quod licet extarent apertissimae leges, et constitutiones regni, dignanter vero anni 1567, articulus 30 et 1630 articulus 30 aliaeque passim regni leges vetantes, ne rasciani, et alii dubiae fidei homines de societate turcica suspecti ad praesidia regni, aliaque quaevis loca sub poena ibidem sancita ad inhabitandum recipiantur, aut tueantur, nihilominus tamen non deessent plurimi eiusmodi rasciani, et graeci ritus quaestores, seu mercatores, qui non modo in antelatum oppidum nostrum Zathmar inhabitatores gratia sese conferre intenderent, verum tam occasione annualium nundinarum, quam aliorum bonorum res, et merces non tantum orientales, seu turcicas ipsis competentes ad verum dandum inducere, quin imo quamvis alias ad solos indigenas spectantes mercaturas et quaesturas ibidem exercere praesumerent gravi easdem oppidi Zathmariensem damno, et praeiudicio. Supplicatum itaque extitit maiestati nostrae nomine, et in persona antelatorum iudicis, et coeterorum civium, ac incolarum toties fati oppidi Zathmar, quatenus eisdem circa praemissa de condigno profectionis remedio clementer pervidere, tuitionemque, et defensionem eorundem dilectioni, et fidelitatibus vestris committere benigne dignaremur. Quarum nos humillima instalatione et petitione, regia benignisse exaudita clementer et admissa, id eisdem civibus et inhabitatoribus totiesfacti oppidi Zathmar ad mente praecitatarum legum annuendum, et concedendum esse duximus, ac iidem eiusmodi rascianos, seu alios quoscunque graeci ritus homines, et mercatores in praefatum oppidum ad inhabitandum, quaesturasque extra res, et merces orientales sub poena confiscationis eiusmodi mercium introducendas, et exercendas recipere, et admittere sint obligati, eatenusque eosdem in regiam nostram recipiendum vestrae quoque committendos esse duximus tuitioni, et defensioni speciali. Quocirca dilectioni et fidelitatibus vestris vestrumque singulis harum serie benigne praecipientes committimus, et mandamus, quatenus a modo imposterum dum, et quando, ac quotiescunque cum praesenti simul, vel divisim constituti requisiti fueritis, aut alter vestrum fuerit requisitus, easdem dupplicantes adversus praeattactos graeci ritus homines, et rascianos quaestores, aliosque quo suis violentos impetitores, et
