Cherrier Miklós János: Institutiones Historiae Ecclesiasticae. Tom.3. (Pestini, 1841) - 21.951c
39 tarii mutilatorcs aut vulneratores hominum, perjuri, infantum opressores, peregrinantium depraedatores, venefici aliique diversissimi peccatores, dummodo septem virorum proborum e quavis communitate selectorum testimoniis delicta commissa probarentur , publicam poenam sustinere cogerentur 7 *). Cum autem hoc pacto laici etiam cujuscunque status et dignitatis judicio episcoporum obnoxii essent, suapte sequebatur, ut hi ampliorem in dies auctoritatem nanciscerentur. 4) Immunitates personales, locales , et reales Clericorum hac periodo valde auctae et ab illis vigente aevi ruditate et ignorantia jam etiam armatorum maim defensae. Nam adeo misera temporum illorum conditio erat, ut laici jurium suorum ignari; neque eadem tueri valentes Clericis fere cuncta perficienda relinquerent. Cum porro illa etiam negotia , quae a laicis tractabantur, impetuose solum agerentur, omniaque jura conculcanda praeviderentur,nisi Clerici et sacram et Profanam potestatem simul defenderent, Clerici partim necessitate, partira coimiventia laicorum ordinem et sécuritatem utriusque rei- publicae Religionis freno manutenebant. Medium autem potentissi- mum haec facta et immunitates Clericorum tuendi, ac velut legalia probandi erant epistolae decretales Romanorum Pontificum a Pseudo-Isidore collectae, quibus semel acceptatis principium stabilitum est, immunitates illas statui Clericali essentialiter et jure divino competere sj, neque ullo jure ab illis avelli posse. 5) Denique trietis- sima inter laicos litterarum conditio, et Cleri pro adjunctis temporum monopolium literarium ; unde sequebatur ut ignota Iere omnibus legendi et scribendi, arte exulante item lingvae latiuae cognitione soli Clerici utpote artium et scientiarum peritiores negotiis olficiisque publicis praefici, concipiendis et expediendis majoris momenti instrumentis adhiberi potuerint, ideoque passim regum ac procerum consiliarios agerent, omnium venerationem et aestimationem vel propterea experti. 7) Harzheim. Con. Germ. Tom. IT. p. 511. Morinus \L. Vll. c. 3. p. 444. Pipin. Capit. Synod. Vemens a. 755. c. 3. Ludov. P. Capital, de an. 823. c. 4. Rhegnio de dhcipl. eccles. apad eun. Harzheim loc. cir. 8J Vid. epist. II. sub nomine Anacleti 11. Telesphori et Eusehii. Hem Stephani IX. Balla apud Muratori dieselt. 70. antiq. Ital. raed. aevi T. V'. p. 973. cf. Enchiridion nostrum Jur. Eccl. §. 155. p. 16S. T. I. edit. 2. Pest hin i a.' 1839.
