Folia Theologica 14. (2003)
Zoltán Rokay: Der Prädestinationsstreit des 9. jh-s und die Gnadenfrage
DER PRADESTINATIONSSTREIT DES 9. JH-S 145 Ansicht lautet: das Vorauswissen Gottes ist nicht mit der Prädestination gleichzustellen. Das Böse sieht er bloß voraus, das Gute sieht er voraus und bestimmt es auch vorher15. Das Gute stammt aus der Gnade Gottes, das Böse aus dem Sündenfall, sowie aus dem Mißbrauch des freien Willens16. Gott hat einen jeden zum ewigen Leben vorherbestimmt, und niemanden zur Verdammnis bestimmt17. Die Gnade Gottes ist für das Heil unvermeidlich - stellt Hrabanus im Gegensatz zu den Pelagianern fest18. Gott hat sein Wissen über das ewige Schicksal der Menschen niemandem mitgeteilt, damit sich niemand rühmt und keiner die Hoffnung verlöre19. et praedestinatione, de gratia et libero arbitrio.” (PL 112,1553) 15 Die Prädestination stammt aus dem Vorherwissen, also aus dem Wesen Gottes und nicht umgekehrt: „Praedestinatio quippe a praevidendo, et praeveniendo, vel praeordinando futurum aliquid dicitur et ideo Deus, cui praescientia non accidens est sed essentia fuit semper et est, quidquid antequam sit sic praedestinat, et propterea praedestinat quia quale futurum sit praescit. Ideo et Apostolus: ‘Nam quos praescivit, inquit, et praedestinavit’ (Rom VIII,29). Sed non omne quod praescit et praedestinat. Mala enim tantum praescit et non praedestinat: bona vero et praescit et praedestinat.” (ebd. 1532) - „Restat ut credas ac confitearis, imo firma fide et sana doctrina aliis praedices quod credant et intelligant, Deum praescisse bonos et malos futuros: bonos autem tantum ut vitam aeternam accipiant praedestinasse, malos vero in aeternum perituros tantum praescisse non praedestinasse.” (ebd.1553) 16 „Cum praedestinatio nihil aliud sit nisi vitae donatio, non perditionis damnatio.” (ebd. 1540) - „Alia est causa nascendi, et alia est pereundi. Ut enim nascantur homines conditoris est beneficium: ut autem pereant praevaricatris est meritum.” (ebd. 1542) - „... per hoc praedestinatio Dei multis est causa standi, nemini est causa labendi.” (ebd. 1544) - „... ad praevaricationem legis, ad neglectum religionis, ad corruptelam disciplinae, ad desertionem fidei, ad perpetrationem qualicunque peccati, nulla omnino est praedestinatio Dei: nec fieri potest ut per quem a talibus malis surgitur per eum in talia decidatur.” (ebd.) - „Libero autem arbitrio, quod per primi hominis lapsum corruptum fuerat ... cum ... homo illo abutitur per superbiam, non gloria ejus sed poena dignum esse perpetua.” (ebd. 1553) 17 „Ne quisquam autem putaret divino judicio fieri non omnes homines salvari, dixit Apostolus: ‘Qui vult omnes salvos fieri’ (ITim 2,4) - Quapropter omnes homines qui salvantur, Deo volente salvantur.” (ebd.) 18 „... Pelagiani sunt qui ascribunt totum homini posse per primae conditionis sortem, quidquid ad salutis suae statum pertinet, etiamsi divina gratia eum non adiuverit, quorum licet diversus error sit, tamen par impietas: ideo necessarium esse arbitramur Scripturarum testimoniis comprobare, hominem initio bonum a Deo esse conditum, quia vidit Deus cuncta quae fecerat et erant valde bona: sed neminem posse suo merito sine gratia Dei salvari.” (ebd. 1545) - „Initium ergo salutis nostrae Deo miserante habemur” (ebd. 1547) 19 „Hinc nemo glorietur, nemo desperet.” (ebd. 1555)