Folia Theologica 11. (2000)

Szabolcs Anzelm Szuromi: The Character of Juridical Personality of Monastery as a Community of Persons up to the 13th Century

108

Sz. A. SZUROMI

sponds to universitas. This unity is constituted of Roman citizens42 in the opinion of the emperor Leo (C Lib. 6. tit. 24. 12).43 The universitas, collegium and corpus had its own obligations and rights; moreover they had their own property, which was separated from the properties of the members (D 34. 5. 20).44 These communities of persons were able to litigate and take part in other legal actions (D 3. 4. I).45 It was possible to form

fecit, puto dandam actionem in municipes. Si quid universitati debetur, singulis non debetur: nec quod debet universitas singuli debent. In decurionibus vel aliis universitatibus nihil refert, utrum omnes idem maneant an pars maneat vel omnes immutati sint, sed si universitas ad unum redit, magis admittitur posse eum convenire et conveniri, cum ius omnium in unum rec- ciderit et stet nomen universitatis”, Mommsen, Institutiones (nt. 40), 43.

42 See Ulp. 24. 28. “Civitatibus omnibus, quae sub imperio populi Romani sunt, legari potest: idque a divo Nerva introductum, postea a senatu auctore Hadriano diligentius constitutum est.”

43 “Hereditas, uel legati, seu fideicommissi, aut donationis titulis domus, aut annonae ciuiles, aut quaelibet aedificia, vel mancipia, ad ius inclytae urbis, uel alterius cuiuslibet ciuitatis peruenire possunt.” Codicis Justiniani D.N. Sacratissimi principis pp. aug. Repetitiae praelectionis, Libri XII (Notis Dionysii Gothofredi ic. illustrati), S. Geruasii 1602, coi. 460; see P. JÖRS - W. Kunkel, Römisches Privatrecht (Enzyklopdie der Rechts und Staatswissenschaft, II—III), Berlin-Göttingen-Heidelberg 1949, 74.

44 “Cum senatus temporalibus divi Marci permiserit collegiis legare, nulla dubitatio est, quod, si corpori cui licet coire legatum sit, debeatur: cui autem non licet si legetur, non valebit, nisi singulis legetur: hi enim non quasi collegium, sed quasi certi homines admittentur ad legatum”, Mommsen, Institutiones (nt. 40), 494.

45 “Neque societas neque collegium neque huiusmodi corpus passim omnibus habere conceditur: nam et legibus et senatus consultis et principalibus constitutionibus ea res coercetur, paucis admodum in causis concessa sunt huiusmodi corpora: ut ecce vectigalium publicorum sociis permissum est corpus habere vel aurifodinarum vel argentifodinarum et salinarum, item collegia Romae certa sunt, quorum corpus senatus consultis atque constitutionibus principalibus confirmatum est, veluti pistorum et quorundum aliorum, et naviculariorum, qui et in provinciis sunt. Quibus autem permissum est corpus habere collegii societatis sive cuiusque alterius eorum nomine, proprium est ad exemplum rei publicae habere res communes, arcam communem et actorem sive syndicum, per quem tamquam in re publica, quod communiter agi fierique oporteat, agatur fiat. Quod si nemo eos defendat, quod eorum commune erit possideri et, si admonti non excitentur ad sui defensionem, venire se iussurum proconsul ait. et quidem non esse actorem vel syndicum tunc quoque intellegimus, cum is absit aut valetudine impedietur aut inhabilis sit ad agendum. Et si extraneus defendere velit universitatem, permittit proconsul, sicut in privatorum defensionibus observatur, quia eo modo melior condicio universitatis fit.” Mommsen op. cit. 43