Folia Theologica et Canonica 1. 23/15 (2012)
IUS CANONICUM - José Miguel Viejo-Ximénez, La Summa Quoniamin Omnibus de Paucapalea: una contribución a la Historia del Derecho Romano - Canónico en la Edad Media
172 JOSÉ MIGUEL VIEJO-XIMÉNEZ tampoco advirtiô que este testimonio del comentario de P tenia la lectura «gubernanda» (Cím 18467, fol. 83ra). III. Institutiones Es probable que P tuviera a su alcance el quinto Volumen del Corpus Iuris Civilis del que tomó algunas citas de las Instituciones dei emperador Justiniano55. El comentario de la SQO a propósito de D.l cc.8-9 (= Etim. 5.5-6) podría inspirarse en dos pasajes de las Instituciones. De un lado, Inst. 1.2.1-2 propor- ciona a P las ideas básicas para explicar la noción ius ciuile (D.l c.8), aunque el discipulo de G maneja su modelo con gran libertad; en este pasaje, P encontró la afirmación de que todos los hombres son iguales por derecho natural. De otro, Inst. 1.12.5 aporta la definíción de postlimium (citado en D.l c.9), asi como el principio de restitución de derechos a los cautivos que regresan a su patria: SQO : Clm, 18467, fol. 71 rab lus ciuile est et c(etera). lus ciuile est quod ab ipsa ciuitate est confirmatum uel ipsi ciuitati constitutum. Et dicitur cum adiectione nominis ueluti cum dicitur: ius ciuile Atheniensium. Si uere absolute dicatur ius ciuile romanum ius intelligi debet. [/]«s gentium est illud quod gentes sibi quedam constituerunt, ut est sedium, hostium habita uictoria, occupatio edificatio et munitio in terra eorum. Bella ut ui uim1 repellant. Captiuitates ut hostes capiant. Seruitu- tes ut qui capiuntur capientium serui efficiuntur. Iure enim naturali ab initio omnes homines liberi nascebantur. Quod sit postliminium2 Postliminia ut qui ad propria de captiuitate redeunt omnia pristina iura recipiant. Dictum est autem postliminium a limine et post, ut eum, qui ab hostibus captus in fines nostros postea peruenit, post liminio3 reuersus recte dicamus. Nam sicut limina quendam finem in domibus faciunt, sic et finem imperii limen esse4 ueteres uoluerunt. Ab eo ergo postliminium dictum est, quia eodem limine reuertebatur, quo amissus erat et omnia pristina iura recipiebat. Fédéra pacis ut certo uinculo iurisiurandi aut ob- sidum uel pignoris firmam pacem teneant. Inducie bellorum. Legatorum i.5 nuntiorum non uiolandorum religio ut s.6 si nuntii ad hostes ab hostibus mittuntur, non capiantur uel uiolen- ter teneantur sed absque iniuria abire permittantur. Connubia inter alienigenas prohibita ut equales natione ac pares dignitate coeant, non gentilis iudeam sive iudeus gentilem ducat uxorem. 1 ui uim] trans. Schulte 2 Quod — postliminium] deest Schulte 3 liminio] liminium Schulte ' esse] in ea esse Clm 5 i] i. e. Schulte ‘ s.] scilicet Schulte Para el comentario de D.l cc.8-9, la SQO pudo contar con otros recursos: glosas u otros comentarios de los legistas. 55 Schrader, E. (ed.), Corpus Iuris Civilis. Tomus primus. Institutiones Libri IV, Berolini 1832 (repr. Goldbach 2001).